Owczarek szkocki długowłosy (Rough collie) – opis rasy.

Klasyfikacja FCI grupa I, sekcja 1, nr wzorca 156.

Jedna z najbardziej rozpoznawalnych ras psów. Bohater książki pt.”Lassie wróć”. Owczarek szkocki to bystry, bardzo wrażliwy pies. Doskonały przyjaciel człowieka zarówno małego, jak i dużego.

RYS HISTORYCZNY RASY:

Starożytne psy pasterskie to pradawni przodkowie obecnej rasy owczarków collie. Czworonogi te pojawiły się na obszarze Wielkiej Brytanii wraz z Rzymianami. Ich nieodpowiednie przystosowanie do warunków atmosferycznych panujących na tych terenach spowodowało, że Szkoci zaczęli krzyżować je z psami o większej sylwetce i krótkiej nieprzemakalnej sierści. Następnie wprowadzono geny pochodzące prosto od czworonogów z Afryki Północnej, dając tym samym zwierzęta o spokojniejszym temperamencie i większej podatności na szkolenia.

Należy wiedzieć, że geneza słowa „collie” ma dwie wersje – od anglosaksońskiego „col” oznaczającego czarny (co mogło być bezpośrednio związane z kolorem umaszczenia tych zwierząt) lub od słowa „colley” (co z kolei oznacza czarną owcę).

Pierwsze informacje na temat rasy owczarek szkocki pochodzą z XVI w. Aktualny wizerunek tych czworonogów to intensywna praca pasterzy pracujących nad eksterierem collie oraz ich psychiką. Zwierzęta te można spotkać w dwóch odmianach: najbardziej znanej – długowłosej (rough collie) oraz mniej popularnej – krótkowłosej (smooth collie).

Część fachowców twierdzi, że wygląd owczarka długowłosego to wynik łączenia zwierząt z seterem szkockim i irlandzkim oraz chartem rosyjskim (borzojem).  Z kolei odmiana krótkowłosa ich zdaniem, powstała w skutek selekcji czworonogów z dłuższą okrywą włosową. Jedną z wielkich miłośniczek psów tej rasy była królowa Wiktoria, była ona bowiem właścicielką przedstawicieli rasy jednej jak i drugiej odmiany. 

Pierwsza wystawa w jakiej wziął udział owczarek szkocki collie odbyła się w 1860 roku w Birmingham. Co ciekawe, osobnik o niespotykanej barwie (śniadej) nigdy dotąd niespotykanej, pojawił się na arenie w roku 1871 i był on psem o imieniu Old Cockie. Z kolei Scot pierwszy collie blue – merle (marmurkowej) urodził się w 1873 roku.

W Polsce pierwsze psy tej rasy pojawiły się w okresie międzywojennym. Jednakże pierwsze hodowle stworzono dopiero kilkadziesiąt lat później, dzięki czworonogom sprowadzonym prosto z Czechosłowacji. 

Największą popularność owczarki szkockie collie uzyskały po nakręceniu filmu pt. „Lassie wróć”. Warto wiedzieć, że do dzisiaj stworzono 11 filmów inspirujących się losami tego mądrego i bardzo sprytnego psa.

OWCZAREK SZKOCKI DŁUGOWŁOSY WYGLĄD:

To pies wyróżniający się harmonijną sylwetką, o doskonale wyważonej budowie ciała, bardzo elegancki. Owczarek szkocki nie powinien być ani za ciężki ani za krępy. Postura tego czworonoga wpisuje się w kształt prostokąta. Idealnie wyważona mózgoczaszka, kufa wraz z jej kształtem, wielkością, ubarwieniem oraz osadzeniem oczu i uszu dają prawidłowy wyraz pyska tego zwierzęcia.

Collie ma głowę proporcjonalną do jego wielkości, która z profilu i przodu wygląda jak nieostry klin. Zwęża się ona po bokach, stopniowo, od uszu w kierunku nosa. Czaszka jego jest płaska z tępo zakończoną kufą, który swój koniec ma zaokrąglony (nie może być on kanciasty ani spiczasty). Owczarek szkocki ma małe uszy, osadzone na samym wierzchołku głowy. Nie są one umieszczone ani za blisko siebie ani za daleko. Gdy zwierzę jest w stanie spoczynku jego uszy są odrzucone do tyłu, z kolei w trakcie pobudzenia – nastawione, częściowo złamane. Oczy u tej rasy są średniej wielkości, w kształcie migdała, ustawione lekko skośnie, ciemnej barwy. Osobniki o marmurkowym umaszczeniu mogą mieć oczy (lub tylko jedno) niebieskie. Z kolei nos jest zawsze koloru czarnego. Collie ma mocno umięśnioną szyję, dobrej długości, wygiętą w łuk. Jego głęboka klatka piersiowa ma żebra dobrze wysklepione. Kończyny czworonóg ten ma prostej budowy, o dobrym umięśnieniu, których przekrój jest okrągły. Natomiast jego długi ogon sięga przynajmniej do stawu skokowego. Gdy zwierzę jest spokojne noszony jest nisko, a jego koniec zawija się ku górze. Zaś w trakcie pobudzenia ogon jest wzniesiony, jednak nigdy powyżej jego grzbietu. Owczarek szkocki ma bardzo charakterystyczny chód. Dobrze zbudowany osobnik nigdy nie ma luźnych łokci, a przednie łapy w trakcie jego ruchu są wyraźnie skierowane ku środkowi. Wykrok jego jest stosunkowo długi, a sam ruch lekki, niezdradzający wysiłku. 

Sierść tej rasy jest spektakularna i bardzo efektowna. Mimo swej obfitości nie zmienia ona linii sylwetki psa. Jej włos okrywowy jest prosty, o dość szorstkiej strukturze. Natomiast podszerstek jest tak gęsty i miękki, że nie można zobaczyć skóry zwierzęcia. Futro na głowie, uszach jest krótkie oraz gładkie. Z kolei grzywa, kołnierz i podstawa uszu są obficie owłosione. Sierść collie tworzy na przednich kończynach wyraźne frędzle, a na tylnych – gęste portki. Jego ogon jest również mocno owłosiony. Akceptowana maść w jakiej występują psy tej rasy to: śniade, śniade z białym, trójbarwne i niebieskie marmurkowe tzw. blue merle. Osobniki trójkolorowe są ubarwione na czarno z podpalaniem występującym na ich głowach i nogach.  Z kolei te śniade – umaszczone są w odcieniach od jasnozłotego do mahoniowego, z czarnym nalotem. Natomiast wersja marmurkowa to czarne plamki i łatki na srebrzystoniebieskim tle. Mile widziany jest kołnierz, skarpetki i koniec ogona w białym kolorze. Dopuszczana jest biała strzałka na głowie psa o różnej długości.

Dorosłe samce rough collie osiągają wysokość od 56 – 61 cm w kłębie, a suki są mniejsze i mierzą one od 51 do 56 cm. Prawidłowa waga tych czworonogów zazwyczaj wynosi: pies – od 20,5 do 29,5 kg, suka – od 18 do 25 kg.

 Owczarki szkockie osiągają dojrzałość w wieku 2 lat, a przeciętny dorosły osobnik żyje 12-14 lat.

Cena szczeniaka z rodowodem rasy collie kosztuje 2000-2500 zł, natomiast jego średni miesięczny koszt utrzymania wynosi 150-200 zł.

OWCZAREK SZKOCKI PIELĘGNACJA I ZDROWIE:

Okrywa włosowa tego czworonoga mimo swych obfitych rozmiarów nie wymaga szczególnie pracochłonnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jeżeli owczarek collie będzie zbyt często wyczesywany jego włos będzie szybciej obumierał i wypadał, a podszerstek stanie się rzadki. Dlatego też powinno się szczotkować psy tej rasy raz na 7 – 10 dni. Ważne jest, aby okrywę włosową przed każdym tego typu zabiegiem odpowiednio skropić specjalnym preparatem dla psów długowłosych. Zapobiegnie to jej elektryzowaniu się i uchroni ją od nadmiernego wypadania włosów. 

Rough collie to psy narażone na dysplazję stawów biodrowych. Natomiast częstą przypadłością, na którą mogą cierpieć te czworonogi są również choroby genetyczne oczu takie jak: anomalia oka collie (CEA), niedorozwój naczyniówki oraz postępujący zanik siatkówki (PRA).

Owczarki szkockie także przejawiają nadwrażliwość na leki m.in. na ivomec (to bardzo niebezpieczna substancja dla tej rasy), niektóre antybiotyki oraz narkozę. Jest to spowodowane mutacją w obrębie genu MDR1. 

Systematyczna kontrola stanu uzębienia owczarka szkockiego, jest również niezwykle ważna, tak jak usuwanie odkładającego się kamienia. 

Mimo swego majestatycznego wyglądu i niezwykle eleganckiego, czworonogi te nie są wybredne w kwestii żywienia. Można podawać im gotowe karmy, jak również ręcznie robione posiłki uzupełnione środkami wapniowo – witaminowymi. Ważne jest, aby podawać psu jedzenie w dwóch częściach.

OWCZAREK SZKOCKI CHARAKTER I USPOSOBIENIE:

Długowłosy owczarek szkocki, jak również jego odmiana krótkowłosa, nie różnią się między sobą niczym w budowie ciała, lecz jedynie rodzajem okrywy włosowej. Co więcej ich charakter jest niezwykle podobny. Choć wersja collie krótkowłosa ma silniejszą psychikę i dzięki temu są pewniejsze siebie. Osobniki z krótką sierścią były częściej wybierane do pracy przy zwierzętach, z kolei odmiana długowłosa ze względu na swój wygląd brylowała głównie na salonach oraz psich wystawach.

Rough collie to czworonogi spokojne i dość wrażliwe. Ich temperament opisywany jest jako umiarkowany, a usposobienie – wesołe. Uwielbiają być blisko swojej ludzkiej rodziny, są jej oddane, a towarzystwo właściciela jest dla nich niezwykle istotne. To idealne psy dla rodzin z dziećmi. Kochają je, troszczą się o nie, obchodzą się z nimi w sposób delikatny i łagodny. Dorosły osobnik zazwyczaj pozwala dzieciom na wszystko. Starsze pociechy mogą spokojnie wyprowadzać owczarka szkockiego samodzielnie bez strachu, że wda się w jakąś psią bójkę.

Owczarek szkocki jest z natury odważny i pewny siebie. W związku z ich pochodzeniem oraz przeznaczeniem to psy, które wobec nieznajomych są nieufne. To wszystko sprawia, że maja doskonałe predyspozycje, aby stać się doskonałym stróżem domu i rodziny.

Stosunek tej rasy do innych osobników swojego gatunku jak i również do zwierząt domowych, zazwyczaj jest poprawny. 

Jeżeli collie będzie miał zapewnioną odpowiednią ilość ruchu na świeżym powietrzu to doskonale sobie poradzi żyjąc w mieście. To dość aktywne zwierzę, lubiące przestrzeń. Dlatego ważnym jest, aby zagwarantować owczarkowi szkockiemu zarówno zajęcia fizyczne jak i te umysłowe.

Pierwszym zadaniem jakie wykonywały psy tej rasy było zaganianie owiec. Jednakże wraz ze spadkiem ich zapotrzebowania, czworonogi zaczęto wykorzystywać w armii angielskiej jako psy łącznikowe w trakcie I wojny światowej. Obecnie są to głównie psy towarzyszące człowiekowi. Niemniej jednak niektóre osobniki doskonale radzą sobie jako przewodniki osób niewidomych, pomocnicy osób niepełnosprawnych, psy lawinowe oraz w dogoterapii. Mają idealne predyspozycje do uprawiania psich sportów. 

Rough collie szybko się uczą, mają znakomitą pamięć, a wydawane im komendy przyswajają trwale. Należy podkreślić, że nie są to psy ślepo posłuszne człowiekowi. Monotonne ćwiczenia oraz ostre traktowanie nie nadają się dla owczarków szkockich. Lubią pracować ze swoim opiekunem, zwłaszcza jeżeli ma on delikatne, ale równocześnie stanowcze podejście do nich. Co ciekawe, szczenięta rasy collie powinny być stosunkowo szybko socjalizowane z ludźmi i innymi psami. Osobniki pozostawione samym sobie oraz te izolowane od świata mają tendencję do przekształcania się w tchórzliwe zwierzęta.

Osoby o spokojnej naturze i te zrównoważone będą idealnymi właścicielami dla owczarka collie. Zwłaszcza ludzie lubiący pracę z psem oraz Ci, którzy są aktywni fizycznie. 

To psy stworzone do życia w rodzinie (zwłaszcza w tej z dziećmi). Doskonale dopasowują się one do zwyczajów i wszelkich zajęć panujących w domu. Idealnie wyczuwają nastroje każdego z domowników. Gdy ktoś jest chory, smutny, ma gorszy dzień – pies ten potrafi wyciszyć się, położyć obok i spokojnie czekać na jego poprawę nastroju. To zwierzę całej rodziny, nie wybiera on jednej, konkretnej osoby, lecz najlepiej się czuje, gdy wszystkich członków ma na oku. Owczarek szkocki jest zwierzęciem pasterskim, który lubi mieć swoje ludzkie stado w grupie, coś na wzór stada. Pies ten nie odnajdzie się w rodzinie, w której każda osoba żyje własnym życiem. 

Rough collie źle znosi samotność. Dlatego istotne jest szkolenie zwierzęcia pod katem pozostawiania go samego w domu. Inaczej zwierzę to może poczuć się opuszczone i nieszczęśliwe. Niektóre osobniki w tej sytuacji wykazują destrukcyjne skłonności. Krótkie spacery mające na celu zaspokojenie jego potrzeby fizjologiczne to dla nich zdecydowanie za mało. Owczarkowi szkockiemu należy zapewnić co najmniej raz dziennie długi, atrakcyjny spacer. Doskonały będzie ten uwzględniający miejsce, w którym collie będzie mógł swobodnie wybiegać się wraz z innymi psami. Spuszczanie ze smyczy tego psa w trakcie spacerów jest bardzo ważne, ponieważ zapewni mu to odpowiednią dawkę bodźców. Nie należy się obawiać, że ten luźno puszczony pies oddali się od swego właściciela, ponieważ jego pasterski instynkt nakaże mu go pilnować.