Seter szkocki (gordon) – opis rasy.

Klasyfikacja FCI grupa VII, sekcja 2, nr wzorca 6.

Seter szkocki to rasa psów będąca w swej przeszłości mocno wykorzystywana do prac polowych bądź podczas polowań. Obecnie to głównie zwierzę do towarzystwa i wystawowe. Jest to mądry czworonóg, choć bywa uparty. Wymaga on dużej dawki ruchu każdego dnia.

RYS HISTORYCZNY RASY:

Grupa psów należąca do seterów to zwierzęta „na ptaki” żyjące już w epoce średniowiecza. Jednakże zanim określono daną rasę zwano je po prostu „czarnymi podpalanymi psami”, a następnie „gordon seter”. Oficjalna nazwa tych psów wywodzi się bezpośrednio od nazwiska Aleksandra (czwartego lorda Gordona). Przysłużył się on bezpośrednio do powstania i całego rozwoju tejże rasy. Na początku XIX wieku założył bardzo znaną na tamte czasy, hodowlę psów pracujących. Seter szkocki początkowo był zwierzęciem pracującym w polu i jego wygląd stanowił drugorzędną kwestię. Nie przejmowano się faktem, że w miocie pojawiają się osobniki czarne podpalane, jak również trzykolorowe (czarno – biało – podpalane), czy też czarno – białe. Jednak lord preferował setery odmiany czarnej – podpalanej i w związku z tym sklasyfikował on ową rasę (choć w jego hodowli wciąż można było spotkać osobniki o różnym zabarwieniu). Istnieje teoria, że ostateczny wygląd psy tej rasy uzyskały po ich krzyżówce z bloodhoundem. 

Właściwości użytkowe seterów szkockich przyciągały miłośników psów tak mocno, że pod koniec XIX wieku stały się niezwykle znaną i bardzo popularną rasą. Wzorzec utworzony przez lorda Aleksandra został zaakceptowany w roku 1891 i równocześnie powstał w Ameryce klub o nazwie „Klub Gordon Setter”.

Na terenie Polski seter szkocki pojawił się pod koniec XIX wieku. Jego popularność rosła stopniowo i doszła do takiego poziomu, że w okresie dwudziestolecia międzywojennego populacja rasy była bardzo okazała (głównie w okolicach Kresów). Ich sława w Polsce miała ścisły związek z ich dużą użytkownością. Myślistwo było ważną i integralną częścią kultury Polaków. Niestety wojna spowodowała, że liczebność seterów szkockich mocno spadła. Dodatkowo utracono możliwość do spożytkowania umiejętności łowieckich tych psów. Dlatego dzięki żmudnej pracy hodowców oraz poprzez sprowadzanie ich zza granicy utrzymano czworonogi te w naszym kraju. Jednakże zaprzestano wykorzystywać setery jako psy pracujące, obecnie są głównie zwierzętami wystawowymi i do towarzystwa.

SETER SZKOCKI WYGLĄD:

Seter szkocki jest najcięższym ze wszystkich seterów. To rosły, o mocnej budowie pies. Czworonóg ma ten bardzo harmonijną sylwetkę z doskonale rozbudowaną tkanką mięśniową. Zwierzę to ma głowę nie za szeroką, której długość potylicy do stopu jest delikatnie większa aniżeli odległość od samego stopu po czubek nosa. Czaszka w swym wyglądzie charakteryzuje się dużym zaokrągleniem, a najszersza jest ona w okolicy między uszami. Seter szkocki ma wyraźnie zaznaczony stop i długą lecz nie za bardzo spiczastą kufę. Wargi jego są przylegające, natomiast mocne szczęki wyposażone są w kompletne uzębienie tworzące zgryz nożycowy. Pies tej rasy ma średniej wielkości uszy, cienkie w swej strukturze, nisko umiejscowione na jego głowie oraz mocno przylegające do niej. Nos jest duży, dość szeroki z nozdrzami otwartymi, zawsze zabarwiony na kolor czarny. Oczy barwy ciemnobrązowej, o inteligentnym wyrazie. Nie są osadzone głęboko ale też nie w są one wystające. Seter szkocki ma szyję długą, suchą, wygiętą w lekki łuk. Podgradle u tej rasy nie występuje. Tułów jego jest średniej długości, natomiast lędźwie – szerokie, wygięte w łuk. Nie za szeroka klatka piersiowa ma dobrze wysklepione żebra. Ogon o prostej budowie lub lekko szablowaty, długością sięga do stawu skokowego, który zwykle pies nosi w poziomie, ewentualnie poniżej linii pleców. Jest on stosunkowo gruby od nasady ale zwęża się na jego końcu. Seter szkocki ma kończyny przednie proste i dość mocne. Długie łopatki są ukośnie umiejscowione na grzbiecie psa. Natomiast jego łapy mają kształt owalny, są zwarte i mają doskonale wysklepione palce, a między palcami wyrasta charakterystyczna długa sierść. Z kolei kończyny tylne wyróżniają się długością, szeroką i muskularną budową. 

Okrywa włosowa zbudowana jest z różnego rodzaju włosa. Na jego głowie, z przodu kończyn oraz na czubkach uszu – występuje jego krótka i delikatna odmiana. Na górnej część uszu pojawia się sierść długa i jedwabista. Płaski włos, bez wyraźnych loków, o średniej długości pokrywa inne części ciała setera szkockiego. Natomiast włos długi, delikatny, płaski oraz prosty wyrasta na plecach psa oraz nogach. Frędzle wyścielające brzuch są charakterystyczne i bardzo obfite. Akceptowana przez hodowców maść setera szkockiego – to głęboka, lśniąca czerń (często określana mianem węglowej), zazwyczaj ma ona także brązowe (pomarańczowe) podpalanie. 

Dorosły osobnik tej rasy osiąga do 66 cm wysokości w kłębie, a suki są niższe o 4 cm. Masa ciała samców wynosi średnio 29,5 kg, natomiast suki ok. 25,5 kg.

Seter szkocki żyje średnio 10 do 12 lat. 

Cena za szczenię z rodowodem to 2500 – 3000 zł, a średni koszt utrzymania stanowi 250 zł miesięcznie.

SETER SZKOCKI PIELĘGNACJA I ZDROWIE:

Seter szkocki wymaga stałej pielęgnacji swej szaty lecz nie są to zabiegi skomplikowane. Półdługa okrywa włosowa, która jest gęsta, ma charakterystyczne właściwości – każdy brud po wysuszeniu potrafi się z niej wykruszyć. Jednak ważne jest w przypadku psa tej rasy szczotkowanie sierści po każdym odbytym spacerze. Jest to istotne, ponieważ dzięki takiej praktyce opiekun jest w stanie wyczesać drobne gałązki, ziemię, czy nasiona roślin zaczepione w niej. Także ważna jest duża dbałość uszy tego czworonoga. Ich budowa sprawia, że bywają podatne na infekcje, zakażenia z przemoczenia ale również z powodu zaplątanych we włosy pokrywające uszy – zanieczyszczenia. Kontroli i systematyczności potrzebuje także futro porastające przestrzeń między palcami, tegoż psa. Należy je regularnie przycinać tworząc tzw. „kocią łapkę”. 

Seter szkocki najczęściej miewa problemy zdrowotne o podłożu dermatologicznym. Można spotkać osobniki chore na młodzieńcze głębokie zapalenie skóry. To schorzenie jest dziedziczne. Dodatkowym schorzeniem pojawiającym się u psów tej rasy jest dermatoza. Pojawia się również dysplazja stawów biodrowych i łokciowych oraz kłopoty z oczami (takie jak entropion, zespół kieszonki przyśrodkowego kąta oraz zaćma). 

Osobniki wykonujące prace powinny być żywione w sposób mądry i konkretny. Należy podawać karmę tylko wysokiej jakości, która w swym składzie posiada duże ilości białek. Natomiast seter szkocki nie wykonujący żadnej pracy musi mieć dawkowane posiłki. Wiąże się to ściśle z ich tendencją do przybierania na wadze. 

Seter szkocki ma dużo lepsze predyspozycje do dobrego znoszenia złych warunków atmosferycznych niż inne setery. Doskonale radzi sobie podczas upałów i potrafi dłużej obejść się bez wody. Wszystko to jest bezpośrednio związane z jego myśliwską przeszłością. 

SETER SZKOCKI CHARAKTER I USPOSOBIENIE:

Seter szkocki ma osobowość wyjątkową i skomplikowaną. Ma silna potrzebę przebywania w towarzystwie opiekuna i mocno potrafi się do niego przywiązać. Wobec reszty domowników wykazuje przemiłe zachowania, a w stosunku do nieznajomych zachowuje dość duży dystans. Nie jest to zwierzę w typie przyjaciela całego świata. Seter szkocki nie ma skłonności do zaczepiania spacerowiczów przechodzących obok. Nie ma on predyspozycji by być psem stróżującym, bowiem wyjątkowo mało on szczeka. Natomiast to doskonałe zwierzę myśliwskie z mocnym instynktem łowieckim. Warto więc nauczyć psa przychodzić na zawołanie. Nie jest to zwierzę radzące sobie z brutalnością lub silnym naciskiem psychicznym. Seter szkocki rozpieszczony bywa uciążliwy dla otoczenia. Wynika to z ich nadmiernej żywiołowości oraz natury. 

To znakomity pływak, który bez problemu wyłowi każdy rzucony patyk do wody czy psią zabawkę i przyniesie opiekunowi.

Czworonóg tej rasy stosunkowo późno dorasta. Nie lubi żyć w samotności, z dala od swej ludzkiej rodziny zwłaszcza bez ukochanego opiekuna.

Seter szkocki jako pies myśliwski ma predyspozycję do pracy z górnym, jak i dolnym wiatrem. Jest on bardzo inteligentny, nie wykazuje on agresywnych zachowań. To połączenie umożliwia szkolenie setera na psa tropiąco – poszukiwanego albo sportowego. Jego sylwetka jest harmonijna, a budowa ciała sprawia, że bywa on szybki. Dlatego też część właścicieli pragnie wyszkolić go na czworonoga biorącego udział w psich sportach typu agility. Jednakże jest to na tyle sztywne i ciężkie zwierzę, że nigdy nie stanie się mistrzem świata w tej dziedzinie.

Seter szkocki to pies pojętny lecz miewa uparty charakter. Źle znosi brutalne metody szkoleniowe oraz brak konsekwencji opiekuna. Ma on tendencje do zamykania się w sobie i lekkiego wycofywania się. Pies, który utracił zaufanie wobec właściciela w dość powolny sposób wraca do normalnego zachowania. 

Wiele osób uważa czworonogi tej rasy jako zwierzę mocno uparte. Jednakże, często takie spostrzeżenie rodzi się w momencie gdy seter nie jest w stanie odczytać w sposób prawidłowy, zamierzeń oraz celi człowieka. W sytuacjach konfliktu i nieporozumienia  okazuje on pewne zachowania, które uważa, za oczekiwane ze strony jego właściciela. 

Zwierzę należące do tej rasy nie jest odpowiednim towarzyszem osób początkujących. Wymaga on bowiem doskonałego balansu pomiędzy oczekiwaniami, a potrzebnym odpoczynkiem. Dlatego tylko osoby doświadczone są w stanie osiągnąć taką równowagę.

Jeżeli seter szkocki będzie miał zapewnioną odpowiednią dawkę ruchu, może mieszkać nawet w niewielkim mieszkaniu w mieście. Najlepiej jednak mu będzie w domu z ogrodem, najlepiej dużym i najlepiej blisko przyrody, wolnych przestrzeni. 

Seter szkocki jest doskonałym czworonogiem rodzinnym lecz mimo swych predyspozycji musi mieć zapewnioną dużą dawkę ruchu każdego dnia. Potrzebuje on bowiem, codziennie uwalniać swą nagromadzoną energię. Osoby starsze nigdy nie będą idealnymi opiekunami psa tej rasy, zwłaszcza takie mające trudności z przemieszczaniem się. Natomiast środowisko myśliwych mocno docenia charakter i usposobienie tego czworonoga. 

Rasa seter szkocki to doskonały pies dla osób aktywnych, spędzających długie godzin na świeżym powietrzu oraz ceniące kontakt z przyrodą.Użytkowność: czworonóg tej rasy należy do tzw. legawca. Ten typ psa myśliwskiego wykorzystywany był głowie w czasie polowań na dzikie ptactwo np. przepiórki, bażanty lub kuropatwy. Jest to wyjątkowy pies pod wieloma względami. Jako jedyny wyżeł brytyjski posiada umiejętność pracy na górnym i dolnym wietrze. W związku z jego wszechstronną użytkownością myśliwi wykorzystywali setera nawet do tropienia zwierzyny.