Nosówka jest bardzo niebezpieczną chorobą z wielu względów – jest bardzo zaraźliwa i łatwo przenosi się różnymi drogami z jednego zwierzęcia na drugie, do tego potrafi wpływać negatywnie na funkcjonowanie bardzo wielu tkanek i narządów, co jednocześnie utrudnia dokładną diagnozę. Liczne odmiany tej choroby mają inny przebieg, inne leczenie, a przede wszystkim inne objawy, co sprawia, że nie jest trudno pomylić ją z innym psim schorzeniem. Warto zapoznać się ze specyfiką każdej z nich, a przede wszystkim – zadbać o zaszczepienie psa w odpowiednim wieku. Nie tylko pozwala to uniknąć stresu o życie ukochanego pupila, ale także jest odpowiedzialnym ruchem w stosunku do innych zwierząt, które mogłyby zarazić się wirusem nosówki.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Nosówka u psa – podstawowe informacje
Nosówka jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa nosówki (CDV – skrót od canine distemper virus). Jej przebieg najczęściej przyjmuje postać podostrą lub ostrą, w zależności od poziomu funkcjonowania układu immunologicznego konkretnego zwierzęcia – czasem, jeśli organizm sa reaguje szybko i zdecydowanie, choroba ta może przebiegać niemal całkiem bezobjawowo lub z bardzo delikatnymi objawami, z drugiej strony może się też zdarzyć, że nosówka przyjmie postać nadostrą, charakteryzującą się nagłym skokiem temperatury ciała i małą szansą na przeżycie psa.
Nosówka u psa wykazuje niestety dosyć wysoki wskaźnik śmiertelności i może wpływać na bardzo wiele różnych tkanek, narządów, a nawet całych układów, jak układ oddechowy czy układ pokarmowy. Niezbędnym i najskuteczniejszym sposobem walki z nią jest wykonywanie odpowiednich szczepień.
Nosówka występuje nie tylko u naszych domowych psów, ale ogólnie w całej rodzinie psowatych (narażone na nią są więc także np. lisy, wilki czy jenoty) oraz wśród zwierząt łasicowatych (np. łasice, kuny, wydry, norki i borsuki), szopowatych (szop, kinkażu żółty, ostronos, szopik, olingo, ostronosek), czasami u niedźwiedziowatych (np. niedźwiedź i panda), a także w formie bezobjawowej infekcji u kotów.
Chociaż najczęściej występującą odmianą tej choroby jest nosówka oddechowa, warto mieć świadomość, że istnieją także nosówka oczna, nosówka jelitowa, nosówka nerwowa oraz tzw. choroba twardej łapy, a u starych psów także zapalenie mózgu, które również uznawane są za postacie nosówki. Wirus nosówki potrafi przeżyć w organizmie zwierzęcia kilka lub nawet kilkanaście lat i uaktywnić się dopiero po tym czasie – jeśli tak się stanie, pies będzie przechodził chorobę w dużo cięższy sposób niż gdyby był młody, co naraża go m.in. na wystąpienie zapalenia mózgu.
Nosówka u psa – przyczyny występowania
Nosówka jest to wysoce zaraźliwa choroba wirusowa, którą pies łatwo może zarazić się od innego, niezaszczepionego zwierzaka, jeśli jest on nosicielem zaliczanego do rodziny paramyksowirusów i rodzaju morbillivirus wirusa nosówki (CDV) – niestety w przypadku tego konkretnie wirusa jest to wyjątkowo łatwo proces i nie potrzeba dużo czasu, aby przeniósł się z jednego zwierzęcia na drugie.
Może to nastąpić najczęściej “klasyczną” drogą kropelkową (poprzez wypływy z nosa, spojówek, ślinę czy mocz), ale także poprzez układ pokarmowy, drogą śródmaciczną (zakażenie płodu przez organizm matki) lub w sposób pośredni – poprzez kontakt z przedmiotem, na którym znalazł się wirus, czyli np. zabawką innego psa, ale również ubraniem człowieka, z którym miało styczność zakażone wirusem zwierzę.
Wirus nosówki ma tendencję do szybkiego namnażania się w organizmie psa, co czyni z nosówki groźną dla zdrowia pupila chorobę, potrafiącą zaatakować wiele narządów i tkanek w ciele zwierzaka.
Na nosówkę narażone są wszystkie psy, niezależnie od ich płci, wieku, stanu zdrowia czy też tego czy są to psy rasowe czy kundelki, jednak za grupę największego ryzyka uznaje się szczeniaki w wieku od 3 do 6 miesięcy. Innym aspektem, który może wpłynąć na podatność zachorowania przez psa na nosówkę jest potencjalna użytkowość danego psa. Jeśli pies wykorzystywany jest do zadań, które zakładają bezpośrednią (i często krwawą) styczność z innymi zwierzętami mogącymi zachorować na nosówkę, ryzyko zakażenia od nich zdecydowanie wzrasta. W niewątpliwie gorszej niż przeciętny pies “kanapowy” sytuacji są więc m.in. psy myśliwskie, uczestniczące w polowaniach na dziko żyjące zwierzęta w lesie, a także psy żyjące na fermach futrzarskich i odpowiadające za pilnowanie i wyłapywanie np. uciekających z klatek norek amerykańskich.
Nosówka u psa – objawy
Nosówka u psa przejawia się w pierwszej kolejności ogólnym zmęczeniem i widocznym stanem obciążenia organizmu. Niektóre objawy mogą wywoływać skojarzenie z przeziębieniem (gorączka, kaszel i duszności), inne z problemami układu pokarmowego (wymioty lub biegunki).
U psa z nosówką da się ponadto zaobserwować wypływy surowicze, a następnie ropne z nosa i z oczu, a także inne powiązane z oczami dolegliwości, jak łzawienie, światłowstręt, oczopląs czy ślepota. Kolejną kategorią objawów są zaburzenia neurologiczne, tiki mięśni, padaczka, kręcz i sztywność szyi, niedowład czy przeczulica.
Pies może także wykazywać oznaki depresji – być pozbawiony energii i chęci do życia, a także mieć zmniejszony apetyt czy stawać się wychudzony. Jeśli ciężarna suka zachoruje na nosówkę, istnieje też niestety ryzyko poronienia.
Fakt, że nosówka potrafi zaatakować wiele różnych narządów i tkanek w ciele psa powoduje, że potrafi z jednej strony mieć bardzo zróżnicowany przebieg, ale z drugiej strony wystąpienie konkretnych wymienionych wcześniej objawów może pomóc w zidentyfikowaniu dokładnej odmiany nosówki.
W przypadku najczęściej występującej postaci oddechowej (inaczej nazywaną płucną) opiekun psa powinien zwrócić uwagę przede wszystkim na takie objawy jak ropne wypływy z nosa i oczu oraz rozmaite problemy z płucami, takie jak coraz silniejsze duszności, suchy kaszel przeistaczający się z czasem w wilgotny, czy zapalenie oskrzeli. Objawy te, jeśli nie będą w porę zauważone i leczone, mogą się nasilać i zmieniać np. w odoskrzelowe zapalenie płuc, a nawet obrzęk tego narządu czy zapaść sercowo – naczyniową.
Nosówka nerwowa może objawiać się przeczulicą, tikami i drżeniem mięśni, padaczką, nietrzymaniem moczu i kału, kręczem i sztywnością szyi, czasami zezem, a także ogólnie dziwnym zachowaniem psa, np. napieraniem na nieruchome przedmioty, wykonywaniem szczęką ruchów podobnych do żucia gumy czy nietypowym sposobem chodzenia (określanym czasem jako “paradny”), czy wywoływanym przez halucynacje śledzeniem wzrokiem za nieistniejącymi bodźcami. Przyczyną są w tym wypadku zaburzenia psychiczne, przy czym w tej odmianie nosówki niekoniecznie wystąpić muszą takie objawy jak utrata apetytu czy gorączka.
Niektórzy wyróżniają jeszcze nosówkę skórną, dla której charakterystycznymi objawami mają być zaczerwienienia, a następnie pęcherzyki i krostki pojawiające się w miejscach takich jak wewnętrzna strona uszu, uda czy brzuch.
W przypadku wystąpienia nosówki ocznej u psa można zaobserwować przede wszystkim łzawienie i światłowstręt (pies nie będzie chciał przebywać w miejscu dobrze nasłonecznionym), a także zapalenie nerwu wzrokowego lub tęczówki oraz owrzodzenie rogówki. W najgorszym wypadku pies narażony jest nawet na utratę wzroku. Z kolei nosówka jelitowa będzie wiązała się w wymienionymi wcześniej objawami pokarmowymi, takimi jak wymioty i biegunki oraz towarzyszące im odwodnienie i spadek masy ciała.
Przyjęło się, że nosówkę jelitową oraz nosówkę oddechową określa się wspólnym mianem “nosówki nieżytowej”. W przypadku wystąpienia takiej odmiany temperatura ciała psa wzrasta z 39 do 41 stopni Celsjusza, a jednocześnie zaobserwować można u psa pierwsze objawy spadku chęci do życia, ogólne osłabienie i utratę apetytu.
Rzadziej występującymi odmianami nosówki są tzw “choroba twardej łapy”, a u starych psów – zapalenie mózgu. Dla “choroby twardej łapy” najbardziej charakterystycznym objawem jest – jak wskazuje na to nazwa – pogrubienie skóry na podeszwach psich łap. Z kolei przy zapaleniu mózgu u starych psów zaobserwować można zaburzenia ruchowe, trudności w przemieszczaniu się, zaburzenia wzroku oraz nasilającą się demencję i ogólne otępienie. Jest to szczególnie podstępny rodzaj nosówki, ponieważ wirus przechowywany może być w organizmie psa kilka lub nawet kilkanaście lat i uaktywnić się dopiero w podeszłym wieku, kiedy system immunologiczny zwierzęcia ma zdecydowanie mniej sił, aby stawić mu czoła.
Nosówka u psa – leczenie
W przypadku nosówki u psa diagnostyka opiera się najczęściej na szybkim i powszechnie dostępnym w lecznicach weterynaryjnych badaniu diagnostycznym krwi. Alternatywnie konieczne może się okazać pobranie wymazu ze spojówek lub z dróg rodnych, a jeszcze innym sposobem jest zbadanie pod mikroskopem pobranych od psa tkanek. Koszt takiego testu to w zależności od cennika konkretnej lecznicy około kilkadziesiąt złotych.
Po uzyskaniu diagnozy z pozytywnym wynikiem testu na obecność wirusa CDV rozpoczyna się trudny proces walki o życie i zdrowie psa. Najważniejszym sprzymierzeńcem jest surowica przeciwwirusowa, której towarzyszyć powinny inne dodatkowe środki, w tym kuracja antybiotykowa.
W zależności od odmiany nosówki powinno się też stosować w leczeniu dedykowane właściwym jej problemom środki, m.in. w przypadku nosówki na tle neurologicznym ważne będzie zadbanie o odpowiednią suplementację witamin z grupy B, galantaminy i rozluźniających mięśnie leków przeciwdrgawkowych, a z kolei przy wystąpieniu u psa nosówki jelitowej bardzo istotne będzie podawanie leków zapobiegających wymiotom oraz odwodnieniu organizmu (np. elektrolity i kroplówki z dodatkiem aminokwasów oraz glukozy). Pomocne mogą się też okazać poprawiające krążenie krwi rehabilitacje, krople i maści do oczu oraz suplementacja witamin. Konieczne są też oczywiście regularne wizyty kontrolne u lekarza weterynarii, powtarzane przez co najmniej kilka tygodni.
Niestety należy wyraźnie podkreślić, że niezależnie od kompetencji lekarza, zaangażowania opiekuna czy siły organizmu i woli walki psa, leczenie nie zawsze ma szansę zakończyć się sukcesem. Zdecydowanie w przypadku tak trudnej choroby, jaką jest nosówka, zastosowanie znajduje stare powiedzenie “lepiej zapobiegać niż leczyć” – w przypadku nosówki u psa takim “zapobieganiem” jest wykonywana odpowiednio wcześnie seria szczepień przeciwko wirusowi CDV.
Nosówka u psa – rokowania
Niestety nosówka należy do bardzo groźnych przeciwników, jeśli chodzi o zdrowie psów. Jest co prawda możliwa do wyleczenia, jednak kuracja nie należy do najprostszych, a skuteczność tego procesu w dużej mierze zależy od m.in. tego, z jaką dokładnie odmianą nosówki ma się do czynienia. Za najbardziej niebezpieczną uznawana jest nosówka o podłożu neurologicznym, jednak każda odmiana tej choroby powoduje trwałe zmiany i uszkodzenia psiego układu nerwowego.
Wiele zależy też od momentu, w którym lekarzowi weterynarii uda się zdiagnozować chorobę oraz od wieku, w jakim jest dany pies – dokładne leczenie zawsze powinno być ściśle dostosowane do indywidualnych okoliczności, jakie zachodzą w danym przypadku. Przyjmuje się, że nosówkę u psa przeżywa od 20 do 70% chorujących na nią zwierząt.
Nosówka u psa – szczepienie
Ze względu na wysoką zaraźliwość nosówki podstawową metodą walki z tą chorobą jest szczepienie psa. Pomaga to dbać nie tylko o zdrowie zaszczepionego czworonoga, ale o ogólną odporność w całej populacji – szczepienie psa chroni więc także inne zwierzęta, niekiedy bardziej narażone na zachorowanie np. ze względu na obniżoną odporność.
Warto zadbać o jak najwcześniejsze zaszczepienie zwierzaka (rekomendowanym wiekiem do wykonania pierwszego szczepienia przeciwko nosówce jest przedział między 6 a 7 tygodniem życia). Dodatkowym plusem jest możliwość wykonania przy tej okazji także innych potrzebnych szczepień, jak szczepienie przeciwko chorobie Rubartha czy parwowirozie (jest to tzw. szczepienie kilkuwalentne). Wykonanie szczepienia poza kluczowym przedziałem ustalonym na 3 – 6 miesiąc życia jest niestety ryzykowne – to właśnie w tym momencie szczeniaki tracą przeciwciała, które przekazane im zostały przez matkę, a więc stają się podatne na zachorowanie.
To właśnie profilaktyka jest najbardziej rekomendowaną i najskuteczniejszą bronią w walce z tym trudnym przeciwnikiem. Ze względu na stosunkowo wysoką śmiertelność wśród psów chorujących na nosówkę (od 30 do 80%), a nawet same potencjalne koszty leczenia chorującego pupila, zadbanie o zaszczepienie psa w odpowiednim wieku wydaje się jedynym sensownym rozwiązaniem.
Proces szczepienia szczeniaka często składał się będzie z trzech etapów – każdy z nich to koszt około 50 złotych. Pierwsze z nich powinno mieć miejsce właśnie około 6 – 7 tygodnia życia. Ponowne szczepienie planuje się z około trzy tygodniowym odstępem, a więc na mniej więcej 9 – 10 tydzień życia. Jest ono kluczowe, ponieważ istnieje ryzyko, że przeciwciała, które szczenię otrzymuje “w spadku” po matce sprawią, że pierwsze szczepienie okaże się nieskuteczne. Za kolejne trzy tygodnie (między 12 a 13 tygodniem życia) wykonywane jest zgodnie z planem ostatnie szczepienie, po którym pies powinien być już całkowicie odporny na zarażenie się wirusem nosówki. Kolejne szczepienia profilaktyczne można wykonywać w odstępie jednego do dwóch lat.
Nosówka u psa – czy człowiek może się nią zarazić?
Nosówka u psa jest co prawda wysoce zaraźliwą chorobą, jednak dobra wiadomość jest taka, że gatunek homo sapiens jest na nią na szczęście odporny – nie ma więc ryzyka, że człowiek zarazi się nosówką od swojego psa.
