Hodowla psów może wydawać się miłośnikowi zwierząt znakomitym sposobem na życie, łączącym pasję ze źródłem utrzymania, warto zdawać sobie jednak sprawę, jak poważnym jest to zobowiązaniem. Dla każdego, kto mimo to gotów jest rozpocząć taką działalność, przygotowaliśmy krótki poradnik.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Hodowla psów – ale jakiej rasy?
Podstawową kwestią, do której warto naprawdę solidnie się przyłożyć przed podjęciem jakichkolwiek kroków zmierzających do założenia hodowli psów, jest zebranie jak największej ilości informacji na temat ras, które bierze się pod uwagę i zastanowienie, które z nich wydają się być najrozsądniejszym wyborem. Każdy ma inne warunki – zarówno jeśli chodzi o dostępną przestrzeń, jak i możliwości czasowe czy finansowe. Należy koniecznie wziąć to pod uwagę przed rozpoczęciem hodowli danej rasy i uczciwie odpowiedzieć sobie na pytanie, czy będzie się w stanie zapewnić psom odpowiedni poziom życia.
Przykładowo, jeśli planuje się rozpocząć hodowlę psów rasy użytkowej lub myśliwskiej, kluczowa będzie gotowość (i możliwość czasowa) opiekuna do zapewnienia im możliwości realizowania się poprzez pracę i rozładowywania nadmiaru energii w czasie zabawy.
Jeszcze trudniejsza może się pod tym względem okazać hodowla psów takich jak np. owczarek lub terier, które bardzo łatwo zaczynają się nudzić i potrzebować nowych, intrygujących bodźców – w ich wypadku zwykła zabawa i trening mogą szybko przestać być skuteczne w realizowaniu potrzeb. Od opiekuna hodowla takich ras wymagała więc będzie nie tylko czasu, ale też kreatywności.
Przy zakupie długowłosej miniaturki należy liczyć się z koniecznością kupowania specjalnie dobranych środków pielęgnacyjnych i regularności w przeprowadzaniu takich zabiegów, a z kolei psy dużych ras potrzebują więcej wszystkiego – ruchu, przestrzeni, karmy i umiejętności w wychowaniu (niewłaściwie prowadzone mogą być nie tylko problematyczne, ale czasami wręcz niebezpieczne). Wyzwaniem wychowawczym okażą się też z pewnością hodowle psów ras pierwotnych czy chartów – są to zwierzęta wykazujące się dużą niezależnością, a więc nieodpowiednie dla niecierpliwych osób, które nie będą w stanie być dla nich odpowiednio wyrozumiałe.
Jak widać, potencjalnych czynników, które należy wziąć pod uwagę przy decyzji o założeniu hodowli, jest sporo. W odpowiedzi na pytanie czy wymarzona rasa lub rasy rzeczywiście odpowiadała będzie warunkom, jakie jest się w stanie jej zapewnić, pomoże na pewno nie tylko poszukiwanie informacji w internecie, ale przede wszystkim spotkania i rozmowy z osobami, które są w tym zakresie ekspertami (w tym celu warto udać się do najbliższego oddziału Związku Kynologicznego w Polsce) lub zajmują się tym profesjonalnie (tę funkcję spełnią wizyty na wystawach psów rasowych i konsultacje z wystawcami).
Hodowla psów – co trzeba wiedzieć na początek?
Pierwszą kwestią, z której absolutnie powinien zdawać sobie sprawę kandydat na hodowcę psów, są potencjalne obciążenia wynikające z prowadzenia tego rodzaju działalności. Mowa tu nie tylko o obciążeniu czasowym (prowadzenie hodowli psów od strony formalnej, opieka nad zwierzętami, wizyty w lecznicach weterynaryjnych, kontakt z potencjalnymi kupującymi) czy emocjonalnym (konieczność rozstawania się ze szczeniakami), ale także obciążeniach finansowych. Na koszty prowadzenia hodowli psów składają się m.in. opłaty uiszczane w ZKwP, opieka weterynaryjna czy koszty reproduktora, jeśli nie posiada się go we własnej hodowli.
Jeszcze przed rozpoczęciem hodowli warto wziąć pod uwagę kwestię osiągnięć wystawowych – najlepiej byłoby, gdyby suka mająca rozpocząć hodowlę, miała jeszcze przed pierwszym kryciem takie sukcesy na swoim koncie. W celu zapewnienia takiej dokumentacji trzeba więc o udziale w wystawach pomyśleć odpowiednio wcześniej.
Osobną kwestią jest odpowiednie dostosowanie przestrzeni życiowej do prowadzenia hodowli psów – im większa rasa, której hodowlę planuje się rozpocząć, tym bardziej skomplikowanym zadaniem może okazać się zapewnienie zarówno matce, jak i szczeniakom właściwych warunków. Najlepiej zorganizować oddzielne pomieszczenie, które pełniło będzie funkcję psiego “oddziału położniczego” – to właśnie tam przyszła mama powinna spędzić ostatnie dni przed porodem.
Z kolei już po urodzeniu się szczeniaków oddzielna przestrzeń będzie potrzebna zarówno im, jak i samej suczce – zważywszy na to, że zajmowanie się młodymi może być momentami bardzo obciążające, dla jej dobra należy przygotować przestrzeń tylko dla niej, w której będzie mogła chociaż przez krótką chwilę odpocząć od szczeniaków.
Hodowla psów – kwestie formalne
W celu rozpoczęcia hodowli psów w pierwszej kolejności należy stać się członkiem Związku Kynologicznego w Polsce, a więc udać się do najbliższego oddziału ZKwP, wypełnić odpowiednie formularze, w tym deklarację członkowską, a także dopełnić wszelkich formalności finansowych – opłacić wpisowe (wysokość zależna od konkretnego oddziału), roczną składkę członkowską (około 70 złotych) oraz koszt wyrobienia legitymacji członkowskiej.
W dalszej kolejności podejmuje się działania w zakresie samej hodowli, spośród których podstawowym jest wybór przydomka hodowlanego, a więc po prostu nazwy zakładanej hodowli psów. Taki przydomek proponuje się ZKwP poprzez formularz w celu jego zatwierdzenia, przy czym wskazane jest przedstawienie więcej niż jednej (maksymalnie 5) propozycji. W razie gdyby pierwsza z listy okazała się niemożliwa do zaakceptowania (przydomek może już być przypisany do innej hodowli), ZKwP wybierze wtedy kolejną propozycję z listy.
Tego rodzaju zabezpieczenie pozwoli zatem znacząco przyspieszyć proces rejestracji hodowli – warto mieć świadomość, że ryzyko odrzucenia danego przydomka jest niestety spore, ponieważ odpadają nie tylko przydomki brzmiące identycznie co już zarejestrowanych hodowli, ale także te o brzmieniu zbliżonym i mogącym w związku z tym być mylące dla potencjalnych kupujących.
Zaakceptowany przydomek hodowlany jest następnie zgłaszany przez biuro Zarządu Głównego ZKwP i rejestrowany w Międzynarodowym Repertorium Przydomków w FCI. Brak przydomka hodowlanego powoduje, że szczenięta urodzone w danej hodowli nie będą mogły mieć wystawionych metryk. Rejestracja przydomka tylko w FCI (Międzynarodowej Federacji Kynologicznej) to koszt 60 zł, a w FCI oraz ZKwP – 120 zł. Procedura rejestracji w FCI może potrwać 2-3 miesiące.
Kolejnym dużym etapem związanym z zakładaniem hodowli psów jest dopełnienie formalności jeśli chodzi o sukę, od której cała hodowla ma się rozpocząć. Ona również musi być zarejestrowana w ZKwP i uzyskać uprawnienia hodowlane – w przeciwnym razie nie powinna być dopuszczona do rozrodu, a jej szczenięta nie będą mogły mieć rodowodów.
Uprawnienia hodowlane może otrzymać suka, która po pierwsze ukończyła 15 miesięcy (chociaż istnieją tu wyjątki, czyli buldog francuski, buldog angielski, mops i pekińczyk, u których granica ta wynosi 12 miesięcy), a po drugie wzięła udział w wystawach i osiągnęła w nich odpowiednie wyniki. Chodzi tutaj o co najmniej trzy bardzo dobre lub doskonałe oceny, wystawione przez minimum dwóch różnych sędziów. Jeśli chodzi o wystawy, na których suka musi uzyskać wskazane wyniki, co najmniej jedna z nich musi być wystawą międzynarodową lub klubową, a pozostałe dwie mogą być wystawami krajowymi. Ostatnim ważnym aspektem jest odpowiednia dokumentacja medyczna, czyli np. przeprowadzone badanie w kierunku potencjalnej skłonności do dysplazji stawów oraz ukończony pomyślnie generalny przegląd hodowlany.
Dopiero z dokumentami potwierdzającymi spełnienie wymienionych powyżej warunków przyszły hodowca może udać się do ZKwP i złożyć wniosek o zarejestrowanie suki hodowlanej – taki wpis będzie ważny przez kolejnych 8 lat.
Ciekawostką, którą również należy mieć z tyłu głowy już po starcie hodowli psów i w momencie pojawienia się pierwszego, z pewnością bardzo wyczekiwanego miotu, są zasady obowiązujące w zakresie nadawania imion szczeniakom – każdy miot powinien mieć mianowicie imiona zaczynające się na tę samą literę. Jeśli chodzi natomiast o kolejność alfabetyczną przy kolejnych miotach w danej hodowli, nie ma już ona takiego znaczenia i jest pozostawiona w gestii poszczególnych hodowców.
Hodowla psów – kwestie praktyczne
Kluczowy przy zakładaniu własnej hodowli psów jest wybór odpowiedniej suki, która ją zapoczątkuje. Ważne jest, aby dokładnie sprawdzić, jaka jest jej historia i zapoznać się z rodowodami jej rodziców, dziadków oraz wcześniejszych pokoleń, tak aby mieć pewność, że nie będzie ona obciążona genetycznie.
Oczywistą sprawą jest także zapoznanie się z samą hodowlą, z której chce się wziąć sukę – nie ma mowy o jakimkolwiek innym rozwiązaniu niż legalnie działająca i certyfikowana hodowla, w której zwierzęta są dobrze traktowane, a każda potencjalnie zainteresowana osoba może sprawdzić historię danego zwierzęcia. W tej ostatniej kwestii konieczne będzie więc posiadanie przez hodowcę rodowodu Związku Kynologicznego w Polsce (do którego warto też od razu zwrócić się z prośbą o adresy zarejestrowanych hodowli) lub Międzynarodowej Federacji Kynologicznej FCI.
Po udaniu się do wybranej hodowli warto od razu zwrócić uwagę nie tylko na ogólne warunki czy konkretne rozwiązania zastosowane przez danego hodowcę, ale także na jego zachowanie i sposób prowadzenia rozmowy. Wzorcowy właściciel hodowli będzie przede wszystkim transparentny, ponieważ nie będzie miał nic do ukrycia – z chęcią pokaże potencjalnemu nabywcy suki jej dokładne miejsce urodzenia, matkę, a także niezbędne dokumenty potwierdzające jego słowa, takie jak metryczki, rodowód rodziców szczeniaka, czy kartę krycia i kartę miotu. Wszystkie te aspekty powinno się być gotowym powtórzyć w momencie założenia hodowli i przyjmowania swoich pierwszych potencjalnych klientów.
Oczywiście pomimo komercyjnego charakteru takiego spotkania każdy prawdziwy hodowca ma na względzie dobro urodzonych w swojej hodowli szczeniaków, a więc z jednej strony dostarczy kupującemu wszystkich niezbędnych informacji o potrzebach, diecie czy pielęgnacji danej rasy, ale z drugiej strony będzie też oczekiwał opisania warunków życia u przyszłego opiekuna czy jego świadomości na temat rasy.
Kiedy już wybrana suka znajduje się pod opieką świeżo upieczonego hodowcy, a przestrzeń przygotowana jest na ciążę, poród i pierwsze tygodnie życia szczeniaków, można przystąpić do poszukiwań reproduktora. Można sprowadzić go do hodowli na stałe lub też umówić się na odpłatne krycie przez reproduktora z innej hodowli. Ostatnie kroki do podjęcia przy zakładaniu własnej hodowli psów to kontrolowanie stanu zdrowia suki i szczeniaków w okresie ciąży (m.in. poprzez sprawdzające prawidłowy rozwój młodych badania USG) oraz oczywiście znalezienie szczeniakom odpowiedzialnych, kochających opiekunów.
