Kwestia tego jak wychować psa może przysporzyć nie jednemu opiekunowi problemów – warto zrozumieć, jakie błędy najczęściej popełnia w takiej sytuacji człowiek, ponieważ zazwyczaj to one, a nie charakter czy inteligencja psa stoją na przeszkodzie od wypracowania pożądanych u czworonoga zachowań.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Jak wychować psa – co warto wiedzieć na początek?
Wychowanie psa to proces, który trzeba potraktować bardzo poważnie – łatwo jest nie docenić tego, w jak dużym stopniu początkowe zasady wprowadzane przez opiekuna, a także czas i energia poświęcone na pracę z psem, będą rzutowały na późniejsze wspólne życie. Z pewnością dużo łatwiej jest przyłożyć się do wychowania szczeniaka, a później kontynuować tylko utrwalanie prawidłowych zachowań niż porywać się na wychowanie psa na późniejszym etapie, kiedy dużo trudniej jest wykorzenić niechciane nawyki.
Przy zastanawianiu się, jak wychować psa kluczowe jest zrozumienie, że fundamentem tego procesu jest konsekwencja i to nie tylko ze strony opiekuna uznawanego przez psa za przewodnika stada, ale także wszystkich pozostałych członków rodziny. Dlatego rozmowy na temat tego, jak wychować szczeniaka, powinny się zacząć tak naprawdę jeszcze przed sprowadzeniem czworonoga do domu. Domownicy powinni wspólnie ustalić, jakie zasady będą od tego momentu obowiązywały i czego każdy powinien od psa wymagać, do czego motywować i za co nagradzać.
Czy przykładowo pies będzie mógł przebywać z pozostałymi domownikami na kanapie czy fotelu? Czy będzie mógł spać z ludźmi w łóżku czy bezwzględnie tylko na swoim własnym posłaniu? Czy posłanie będzie w sypialni czy w innej części domu? Ustalenie z góry odpowiedzi na te i inne pytania pozwoli wyznaczyć jasny kierunek działania i zapobiegnie potencjalnym nieporozumieniom i sprzecznym komunikatom wysyłanym do psa już po jego pojawieniu się w domu. Pozwoli więc na utrzymanie przez domowników “wspólnego frontu”, który będzie też bardzo korzystny dla psa – dzięki temu łatwiej mu będzie zrozumieć obowiązujące w domu zasady i zacząć się do nich stosować.
Jak wychować psa – etapy wychowania
Na pytanie jak wychować psa przewrotna odpowiedź mogłaby brzmieć jak najszybciej. Oczywiście są tutaj też pewne granice – pierwsze dwa tygodnie życia szczeniaka to moment, w którym kluczowa jest jego relacja z matką i to właśnie w jej towarzystwie powinien spędzać jak najwięcej czasu, w związku z czym dobrą praktyką jest raczej zapewnienie im tak dużo spokoju i prywatności, jak to tylko możliwe.
Z drugiej strony od razu po upływie tego czasu rozpoczyna się pierwszy etap socjalizacji psa. Już samo przebywanie w domu, w którym się urodził, dostarcza mu dużo bodźców – sytuacje, które opiekunowi mogą się wydawać zupełnie oczywiste i wręcz nudne, dla szczeniaka są źródłem bezcennej wiedzy o świecie. Pomagają mu przyzwyczaić się do domowej codzienności, a także zrozumieć, że to co nowe nie musi być straszne i groźne.
Około 5 – 6 tygodnia życia bardzo istotne dla rozwoju szczeniaka staje się systematyczne i świadome wprowadzanie do jego życia kolejnych osób. Nowi ludzie powinni stać się dla niego czymś zupełnie naturalnym i kojarzącym się z przyjemnymi doświadczeniami. Dzięki temu w późniejszym życiu będzie podchodził do nieznajomych z większym spokojem i opanowaniem i nie będzie reagował nerwami i stresem za każdym razem, kiedy do domu przychodzili będą goście. W połączeniu z regularną eksploracją różnych miejsc w mieszkaniu pozwoli to rozwinąć u psa naturalną, zdrową ciekawość świata.
Kluczowy etap wychowania szczeniaka rozpoczyna się około 7 tygodnia życia, a więc w momencie kiedy można zacząć myśleć o odłączeniu go od matki i kiedy nie spowoduje to negatywnych skutków dla jego rozwoju i psychiki (7 tydzień to minimalna granica – najlepiej poczekać z tym jeszcze do 8 tygodnia). Szczeniak między 8 i 10 tygodniem życia jest najbardziej podatny na wszelkie nauki, w tym właśnie przyswajanie zasad obowiązujących w danym domu. Warto skoncentrować się wtedy mocno na pracy z nim i wzmożyć wysiłki związane z egzekwowaniem przyjętych założeń – wszystko, co zostanie w tym czasie przepracowane i zapamiętane przez psa, zaprocentuje w przyszłości.
Jak wychować psa – dobre praktyki
Podstawą dobrego wychowania szczeniaka jest utrzymywanie jednolitych, prostych i niezmiennych zasad oraz ich bezwzględne egzekwowanie. Pies musi rozumieć, że dane zachowanie wiąże się zawsze z tymi samymi konsekwencjami, niezależnie od stanu ducha, w jakim aktualnie znajduje się opiekun czy innych okoliczności w danej sytuacji. Warto myśleć o konsekwencji jako sposobie na zapewnienie długotrwałego spokoju ducha i szczęścia psa – nawet jeśli w danej chwili ma się ochotę mu “odpuścić”, należy pamiętać, że będzie to miało negatywne skutki długofalowe. Konsekwencja opiekuna wiąże się dla psa z pewnym rodzajem poczucia bezpieczeństwa, które wynika z przewidywalności otaczającego go świata (przynajmniej w zakresie relacji z człowiekiem).
Nie zawsze zachowywanie konsekwencji będzie się sprowadzało do takiego samego reagowania w analogicznych sytuacjach – wiele psów wykazuje się swojego rodzaju sprytem czy też przebiegłością i próbuje wraz z upływem czasu sprawdzać, jakie są granice wyznaczonych przez człowieka zasad i czy na pewno nie da się ich przekroczyć. Przykładowo pies może sprawdzać, jak zareaguje opiekun w momencie niespełnienia jakiegoś polecenia. Istotna okaże się w tej sytuacji cierpliwość i powstrzymanie odruchu, aby polecenie powtórzyć – najczęściej nie jest to bowiem kwestia niezrozumienia przez psa komendy, ale właśnie niechęci do wykonania czynności. Najgorszym, co można w takiej sytuacji zrobić, jest odpuszczenie psu i pogodzenie się z tym, że nie spełnił polecenia – utrwali to w nim przekonanie, że nie zawsze musi się słuchać swojego opiekuna.
Bardzo ważnym elementem dobrego wychowania szczeniaka jest też zadbanie o jego prawidłową socjalizację – podobnie jak w pierwszych tygodniach jego życia, regularne stykanie się z nowymi bodźcami pozwala psu przyzwyczaić się do nich i nie dostrzegać w nich potencjalnego zagrożenia. Należy więc przez cały czas dbać o to, żeby poznawał nowych ludzi (np. zapraszając do siebie gości), nowe miejsca i zapachy (wspólne wycieczki są do tego doskonałą okazją), a także inne zwierzęta. W przypadku tych ostatnich świetnie sprawdzą się psie wybiegi – można tam bez obaw spuszczać psy ze smyczy, co często powoduje, że ich zachowanie diametralnie się zmienia i przykładowo zamiast zaczepiać, podchodzą do siebie z ostrożnością, ucząc jednocześnie reguł psiego savoir-vivre’u.
Ostatnią ważną kwestią jest skupianie się na nagradzaniu, a nie karaniu psa. Nagrodą może być zarówno smakołyk, jak i poświęcona przez opiekuna uwaga czy czas spędzony wspólnie na zabawie. Pies, który będzie pozytywnie kojarzył daną czynność, będzie naturalnie skłonny do jej powtarzania. Należy mieć z tyłu głowy, że pies nie działa w sposób złośliwy i nigdy celowo nie chciałby rozzłościć opiekuna. Często więc negatywne emocje i zdarzenia, następujące w wyniku jakiegoś jego zachowania, będą dla niego zupełnie niezrozumiałe. Istnieje w takiej sytuacji ryzyko, że zamiast kojarzyć je ze swoim zachowaniem, połączy je raczej z osobą opiekuna, zwłaszcza jeśli będzie karcony za coś, co miało miejsce wcześniej, a człowiek dopiero zauważył tego skutki i zareagował złością na psa.
Jak wychować psa – najczęściej popełniane błędy
Jednym z najczęściej popełnianych błędów w wychowaniu psa jest bagatelizowanie roli tego procesu na wczesnym etapie życia psa. Niektórzy podchodzą do szczeniaków jako psów, które jeszcze niewiele rozumieją, a co za tym idzie – nie będą w stanie pojąć wszystkiego czego się od nich oczekuje, podczas kiedy starszy, “mądrzejszy” pies łatwiej zrozumie oczekiwania opiekuna i współpraca z nim będzie w związku z tym łatwiejsza.
Jeszcze innym trudno jest zachowywać stanowczość w momencie, kiedy zwierzak jest mały, ze względu na jego nieodparty urok – nieporadne, słodkie zwierzątko, budzi w człowieku instynkty opiekuńcze i sprawia tym samym, że łatwiej jest mu przymknąć oko na niepożądane zachowania, takie jak podgryzanie w rękę. Tymczasem te same zachowania powtarzane w późniejszym wieku, kiedy pies podrośnie, mogą okazać się bardzo problematyczne. W procesie rozwoju psa kluczowy jest bardzo wczesny etap, około 2 – 3 miesiąca. Jeśli opiekun nie będzie w tym czasie aktywnie próbował nauczyć szczeniaka tak wiele, jak tylko będzie w stanie, taka okazja się nie powtórzy, a niepożądane zachowania mogą się mocno utrwalić.
Wiele błędów opiekunów wynika z niezrozumienia sposobu myślenia psa. Przykładowo jeśli człowiek chce go złapać i zacznie za nim gonić, dla psa będzie to zaproszenie do zabawy. Innym ważnym błędem tego rodzaju jest rezygnowanie z nagrody lub wręcz reagowanie złością w momencie, kiedy pies spełnił polecenie, ale dopiero po pewnym czasie. Dla czworonoga jest to jasny komunikat, żeby następnym razem, kiedy np. będzie się dobrze bawił z innym psem, ale opiekun go przywoła, nie przerywać i bawić się dalej – w końcu jeśli przybiegnie do człowieka, może spotkać się z dezaprobatą.