Entlebucher to jeden z czterech ras psów pasterskich pochodzących ze Szwajcarii. Pomimo że nie udało mu się póki co zdobyć takiej popularności jak np. berneńskiemu psu pasterskiemu, ma wiele zalet, umiejętności i cech charakteru, które sprawiają, że przygląda się mu coraz większe grono miłośników rasy.
Entlebucher – opis rasy
Entlebucher inaczej nazywany jest: w języku międzynarodowym czyli angielskim “Entlebuch Cattle Dog”; w języku kraju swojego pochodzenia – Szwajcarii – czyli niemieckim “Entlebucher Sennenhund”. Klasyfikowany jest do grupy drugiej (sznaucery, pinczery, molosy, szwajcarskie psy pasterskie i rasy pokrewne), do sekcji trzeciej (szwajcarskie psy pasterskie).
Nazwa entlebucher bierze się po prostu od regionu, z którego pochodzi – Entlebuch to miejscowość i gmina, a także z perspektywy ukształtowania geograficznego dolina w Szwajcarii, zlokalizowana w kantonie Lucerna, w okolicy kantonu Berno.
Po raz pierwszy nazwa „Entlibucherhund” pojawiła się w źródłach pisanych pod koniec XIX wieku (w 1889 roku), jednak jeszcze przez pewien czas nasz bohater mylony był z innym psem pasterskim – pochodzącym z położonego w północno-wschodniej Szwajcarii kantonu Appenzell. Wynikało to z bardzo użytkowego podejścia do psów w tych regionach – miały spełniać określone funkcje związane z pracą ze zwierzętami, a jako że nie odbiegały od siebie zanadto rozmiarem, lokalni mieszkańcy nie odróżniali ich od siebie.
Tuż przed wybuchem I Wojny Światowej, na wystawie organizowanej w 1913 roku w Langenthal, nastąpił istotny przełom w popularyzacji entlebucherów. Czterech przedstawicieli tej rasy zwróciło na siebie uwagę uczestniczącego w wydarzeniu profesora Heima, który zachwycił się tym niewielkich rozmiarów psem zaganiającym – tak się akurat złożyło, że już od dłuższego czasu darzył szczególną sympatią pochodzące ze Szwajcarii pasterskie rasy psów.
W trakcie wystawy powstały też opisy sędziowskie, na podstawie których entlebucher mógł zostać formalnie wpisany do tzw. “Schweizerisches Hundestammbuch” (w skrócie SHSB), czyli Szwajcarskiej Księgi Rodowodowej. Była to na tamten moment czwarta wyróżniona w tym spisie rasa szwajcarskich psów pasterskich – oprócz niego do tej kategorii zaliczane są berneński pies pasterski, duży szwajcarski pies pasterski i wspomniany wcześniej appenzeller).
Niestety na pierwsze opracowanie wzorca trzeba było poczekać do dwudziestolecia międzywojennego. Na początku, 28 sierpnia 1926 roku, założony został “Szwajcarski Klub Psa Pasterskiego z Entlebuch”, którego pomysłodawcą i założycielem był dr B. Kolber. Rok później przygotowany został również wzorzec i od tej pory datuje się oficjalną hodowlę rasy.
Na podstawie danych w Szwajcarskiej Księdze Rodowodowej można stwierdzić, że rasa nie rozwijała się do tej pory zbyt dynamicznie – wpisów w niej było stosunkowo niewiele. Z drugiej strony nowe światło i impuls do większego zainteresowania się rasą stanowiło poszerzenie wiedzy na temat dodatkowych umiejętności entlebuchera. Początkowo doceniany był przede wszystkim ze względu na swoje doskonałe predyspozycje związane z zaganianiem zwierząt, jednak wkrótce okazało się, że znakomicie sprawdza się także po prostu jako pies użytkowy i towarzyszący.
Współcześnie entlebucher zyskuje więc pomału coraz większą popularność nie tylko w ojczystej Szwajcarii, ale i poza jej granicami, w tym w Polsce, do której trafił około roku 2000.
Entlebucher – wygląd
Spośród czterech występujących ras szwajcarskich psów pasterskich entlebucher jest najmniejszą – nieco poniżej średniej wielkości. Idealna wysokość w kłębie wynosi pomiędzy 44 i 50 cm w przypadku entlebuchera psa i pomiędzy 42 i 48 cm w przypadku suki. Dopuszczalna maksymalna wysokość w kłębie to odpowiednio 52 i 50 cm.
Sylwetka entlebuchera jest mocna, zwarta i lekko wydłużona, grzbiet prosty i szeroki, a zad lekko spadzisty. Głowa jest proporcjonalna do tułowia i ma delikatnie klinowaty kształt, a szyja jest masywna i krótka. Kufa jest mocna i zdecydowanie odrębna od policzków czy czoła, a grzbiet nosa jest prosty. Psy tej rasy mają raczej niewielkie oczy o okrągłym kształcie i orzechowej lub ciemnobrązowej barwie. Uszy również są raczej niewielkich rozmiarów, mają kształt trójkąta, ale zaokrąglonego na końcu. Ogon może naturalnie wisieć, być lekko uniesiony albo też od urodzenia być w formie szczątkowej (według niektórych jest to wskazówka, że entlebucher może mieć w sobie domieszkę krwi owczarków).
Entlebucher ma sierść składającą się z dwóch warstw: na zewnątrz twardy włos okrywowy mocno przylega do ciała, jest sztywny i krótki, a także lśniący; pod spodem znajduje się z kolei gęsty podszerstek. Włos może czasem lekko falować na kłębie albo grzbiecie, aczkolwiek powinien co do zasady być prosty.
Dla tej rasy typowe jest umaszczenie tzw. tricolor, w którym podstawowym kolorem jest czarny. Towarzyszą mu możliwie najbardziej symetrycznie rozłożone znaczenia w kolorach białym, żółtym lub rdzawobrązowym. Występują one na kufie i policzkach, nad oczami, na podgardlu czy z boków klatki piersiowej. Dodatkowo na wszystkich czterech łapach kolory układają się w taki sposób, że barwa biała oddzielona jest od czarnej znaczeniem w kolorze podpalanym. Podszerstek z kolei może występować w odcieniach wahających się od brązowego do ciemnego szarego.
Wzorzec dopuszcza bardzo precyzyjnie, w których miejscach mogą pojawić się białe znaczenia. Przede wszystkim charakterystyczna i od razu zauważalna u entlebuchera jest wąska, biała strzałka, która biegnie przez długość głowy i grzbiet nosa. Oprócz tego takie znaczenie znajduje się na brodzie i prowadzi do klatki piersiowej przez podgardle. Widoczne są też wspomniane wcześniej białe znaczenia na łapach, a jeśli pies nie urodzi się z ogonem w naturalnie szczątkowej formie, na jego końcu również powinno się znaleźć białe znaczenie. Wzorzec dopuszcza ponadto, chociaż uznaje za niepożądane, znaczenie w postaci białej plamki na karku, pod warunkiem że nie jest ona większa niż orientacyjnie połowa dłoni.
Uważa się, że całościowy wygląd entlebuchera pokazuje, że w jego historii nie miało miejsca wiele modyfikacji czy selekcji hodowlanej skupionej na zmianie jego zewnętrznych cech według określonych założeń. Niektórzy dopatrują się w nim podobieństw do rottweilera (z którym zresztą jest stosunkowo blisko spokrewniony), a także psów w typie molosowatym.
Entlebucher – charakter
Entlebucher to pies o naprawdę wspaniałym charakterze. Jest pełen energii, chęci odkrywania świata i radości z życia. Ma sporo temperamentu, jest zdecydowany, pewny siebie i nie daje się łatwo wystraszyć, ale jednocześnie jego usposobienie jest wesołe i cechuje go wrodzona łagodność. Chętnie się uczy, lubi współpracować z opiekunem, a zrozumienie poleceń co do zasady przychodzi mu raczej z łatwością.
Mocno przywiązuje się do swoich opiekunów – jest w stosunku do nich lojalny, oddany i wykazuje wręcz bezgraniczne zaufanie. Podobnie rzecz ma się ze zwierzętami, zarówno tymi domowymi, jak i zaprzyjaźnionymi psami z okolicy – entlebucher to z natury pies towarzyski, opanowany i uprzejmy, który z chęcią będzie bawił się z innymi.
Z drugiej strony zupełnie inaczej wygląda jego stosunek do obcych ludzi – tutaj zdecydowanie obowiązuje dla niego zasada ograniczonego zaufania i co prawda nie będzie na pewno zachowywał się z stosunku do nikogo agresywnie tylko dlatego, że go nie zna, ale nie należy też od niego oczekiwać natychmiastowej życzliwości – ta ostatnia przychodzi dopiero z czasem, zwłaszcza wtedy, kiedy opiekun pokaże, że ma w stosunku do danej osoby zaufanie.
Entlebucher – hodowla
Entlebucher to pies, który łatwo przystosowuje się do różnych warunków, pod warunkiem że opiekun szanuje jego potrzebę codziennej aktywności i bodźców zewnętrznych, których dostarczyć mu powinien w formie nieco dłuższych spacerów. Pozwolą one skutecznie wyciszyć psiaka i sprawią, że nawet życie w niezbyt przestronnym mieszkaniu nie będzie dla niego zanadto uciążliwe.
Dodatkowo jego pokojowe usposobienie sprawia, że nie będzie stwarzać problemów, jeśli w domu są inne zwierzęta czy dzieci – w stosunku do tych ostatnich będzie czuły, cierpliwy i wyrozumiały, a jednocześnie jego energia uczyni z niego równego i wartościowego partnera w dziecięcych zabawach.
Pierwotnie entlebucher wykorzystywany był jako pies zaganiający zwierzęta i te instynkty nadal są w nim silne. Poza tym ze względu na swoją wrodzoną nieufność w stosunku do obcych połączoną z nieprzekupnością doskonale sprawdzi się w roli domowego stróża. Nie można jedynie traktować tego jako pretekstu do trzymania go w izolacji od reszty domowników, np. w kojcu na podwórku, potrzebuje on bowiem kontaktu z resztą rodziny i będzie nieszczęśliwy w momencie, kiedy zostanie od niej odtrącony.
Entlebucher jest silny i zwinny, a do tego aktywność fizyczna sprawia mu dużo radości. Można więc śmiało wypróbować z nim różne rodzaje psich sportów – świetne będzie np. agility czy sporty bazujące na jego instynkcie zaganiania, np. wykorzystujące w tym celu gumową piłkę, którą pies ma za zadanie umieścić w określonym miejscu.
Jest to też pies pojętny i skory do nauki, więc klasyczny trening posłuszeństwa i nauka podstawowych komend również będą dla niego (i opiekuna) dobrym sposobem spędzania czasu i wysiłku intelektualnego, równie potrzebnego dla psa, jak wysiłek fizyczny.
Na koniec warto wspomnieć, że psy rasy entlebucher cieszą się z reguły dobrym zdrowiem – problemy, które mogą się czasami pojawić to schorzenia oczu (m.in. postępujący zanik siatkówki, czyli PRA) oraz dysplazja stawów biodrowych. Są też łatwe w pielęgnacji – jedynie w okresach linienia, czyli dwa razy w roku, trzeba bardziej przyłożyć się do szczotkowania. Jest to jednak zajęcie, które można potraktować jako sposób na umacnianie swojej relacji z pupilem – tego rodzaju kontakt fizyczny i skupienie na psie uwagi ma na obie strony i ich więź bardzo korzystny wpływ.
Entlebucher – cena
W przypadku entlebuchera szczeniaki ze sprawdzonej, certyfikowanej hodowli powinny kosztować około 3500 – 4000 złotych. Pomimo że rasa nie jest w Polsce bardzo popularna, kandydat na opiekuna nie powinien mieć problemu ze znalezieniem upragnionego szczeniaka.
