Klasyfikacja FCI grupa VI, sekcja 3, nr wzorca 153.
Ten cętkowany pies to wulkan energii potrzebujący zrównoważonego właściciela i dużej dawki ruchu. Niegdyś zwierzę polujące na grubą zwierzynę, dziś maskotka strażaków. Dalmatyńczyk to miłośnik ludzi o radosnej duszy. Gwiazda filmów Walt’a Disney’a.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
RYS HISTORYCZNY RASY:
Przeszłość psa rasy dalmatyńczyk nie jest całkowicie poznana. Trudno znaleźć ich początek, ponieważ obecnie można spotkać wiele wersji ich powstania. Jedna z nich głosi, że psy o cętkowanym umaszczeniu znane były już w Indiach w IV w p.n.e. i w epoce średniowiecza wraz z taborami cygańskimi przybyły na kontynent europejski – do Grecji i Rzymu oraz Egiptu. Potwierdzeniem tej teorii mają być odnalezione przez archeologów w mieście Turania figurki terakotowe pochodzące z 1660 r p.n.e. Z kolei malowidła ścienne sprzed 4000 lat przedstawiające psy o wyglądzie dalmatyńczyka znaleziono w egipskich grobowcach. Co więcej, w kronikach greckiego historyka można spotkać się ze wzmiankami dotyczącymi tych psów.
W historii powstania dalmatyńczyka można spotkać teorię opisującą powstanie tych czworonogów w okolicach Basenu Morza Śródziemnego. Potwierdzeniem tego mają być freski oraz ceramika zawierająca wizerunek tych czworonogów z okresu kultury mykeńskiej. Podobizny dalmatyńczyków są obecne również w kaplicy Santa Maria Novela we Florencji. Psy te przedstawione są na obrazie z 1360 roku; prezentuje on scenę z polowania na wilki.
Jednakże pierwsze opisy rasy dalmatyńczyk znajdują się w chorwackiej kronice z 1719 roku. Dlatego też wybrzeża Dalmacji stały się głównym miejscem pochodzenia tych psów. Na Bałkanach dalmatyńczyki były wykorzystywane jako psy myśliwskie. Wielu miłośników tych czworonogów zna legendę opisującą cętkowane psy tureckie będące zwierzętami bojowymi, które dzielnie brały udział w oblężeniu Wiednia. Z czasem rasa ta była wykorzystywana jako psy gończe, a w XVII wieku jako psy obronne. Dalmatyńczyk, ze względu na dużą podatność na tresurę oraz jego niecodzienny i bardzo atrakcyjny wygląd, stał się również psem cyrkowy i w tamtym okresie występował na arenie u boku klaunów oraz cyrkowych akrobatów.
Należy wiedzieć, że zanim rasa dalmatyńczyk pełnoprawnie powstała, psy o krótkiej centkowanej sierści były opisywane w różnorodny sposób np. wyżeł bengalski, wyżeł raguański, legawiec dalmatyński lub mały pies duński. Jednakże nazwa tych czworonogów pochodzi od krainy geograficznej lub od nazwiska księdza, pisarza i tłumacza Jurija Dalmatina, ponieważ człowiek ten w roku 1570 otrzymał od czeskiej księżnej kilka osobników o wyglądzie dalmatyńczyka.
Angielski ilustrator, drzeworytnik i ornitolog – Thomas Bewick w 1792 roku wydał książkę, w której umieścił opis oraz rysunek psa o nakrapianym umaszczeniu, którego nazwał „the dalmatin dog” (dalmatyńczyk) lub „the coach dog” (pies powozowy).
XVIII wiek był przełomowy dla psów tej rasy, ponieważ centkowane czworonogi stały się ulubieńcami angielskich i amerykańskich wyższych sfer. Na początku towarzyszył on powozom konnym, a następnie stał się psem koczowym lub karetowym. W Ameryce dalmatyńczyk towarzyszył strażakom.Gdy wyruszali na ratunek, pies ten biegł przed końmi i ostrzegał wszystkich przed nadjeżdżającym powozem strażackim. Prościej mówiąc służył on za „żywą sygnalizację dźwiękową”. Po dziś dzień rasa ta kojarzy się ze strażą pożarną i w Ameryce do tej pory towarzyszy strażakom. Jednak obecnie pełni on role jedynie ich maskotki.
Mogłoby się wydawać, że era motoryzacji zepchnie na dalszy plan dalmatyńczyki. Na ich szczęście tak się nie stało a psy tej rasy były obowiązkowym dodatkiem każdego dobrze urodzonego Brytyjczyka jak i Amerykanina.
Pierwsza wystawa, gdzie dalmatyńczyk został w pełni zaprezentowany odbyła się w Birmingham, a był to rok 1869. Z kolei Vero Shaw w 1882 roku opracował pierwszy wzorzec tej rasy, który 8 lat później został uznany oficjalnym standardem. Natomiast pierwszy klub rasy dalmatyńczyk powstał dopiero w 1920 roku w Niemczech.
W Polsce czworonogi te znane były jeszcze przed II wojną światową. Polski biolog i genetyk prof. Teodor Marchlewski był dumnym posiadaczem psów rasy dalmatyńczyk. Jednakże dopiero rok 1968 był przełomowym rokiem dla tych czworonogów na terenach Polski, ponieważ wtedy Kaja i Tomasz Szymańscy sprowadzili prosto z Anglii sukę o imieniu Illyricum Loris oraz psa – Petera Perkinsa of Pembroke. Pierwsze polskie szczenię tej rasy pojawiło się na świecie w 1969 roku, a w roku 1971 do kolejnej polskiej hodowli sprowadzono kolejne osobniki tych czworonogów prosto ze Stanów Zjednoczonych.
Niezwykłą popularność rasa ta uzyskała dwa razy. Pierwszy raz- poprzez film animowany pochodzący z wytwórni Walt’a Disney’a pt.”101 dalmatyńczyków” z roku 1961. Drugi – spowodowany remakem z 1996 roku, w którym to filmie wzięła udział Glenn Close jako odtwórczyni roli Cruelli de Mon.
PIES DALMATYŃCZYK – WYGLĄD:
Jest to jedna z najbardziej rozpoznawalnych ras psów. Ich znakiem rozpoznawczym bez wątpienia jest ich krótka biała sierść z czarnymi lub brązowymi cętkami, które są wynikiem mutacji genetycznej.
Dalmatyńczyk w chwili narodzin jest śnieżnobiałym psem, a pierwsze okrągłe cętki pojawiają się dopiero po upływie 10 -14 dni. Szczenięta tej rasy do ukończenia 1 roku życia pokryty jest cały plamkami w pełni rozwiniętymi. Trzeba zaznaczyć, że osobniki, które rodzą się z pojedynczymi dużymi cętkami według wzorca uznawane są za błąd hodowlany, a ich dalszy rozród nie jest brany pod uwagę. Kolor plamek dalmatyńczyka determinuje barwę ich tęczówki. Mianowicie: psy z czarnymi cętkami posiadają ciemnobrązowe oczy, z kolei osobniki o plamach wątrobianych, bursztynowo – brązowe. Ich oczy mogą być również niebieskie.
Dalmatyńczyk nie posiada podszerstka, a ich okrywa włosowa jest gładka i krótka. Dzięki temu doskonale radzą sobie podczas wysokich temperatur. Dodatkowo uwidacznia ona ich niesamowicie atletyczną sylwetkę.
Ciało tego czworonoga jest szczupłe, bardzo proporcjonalne, wpisujące się w krótki prostokąt. Głowa dalmatyńczyka ma stożkowaty kształt, a jej stop jest wyraźny. Kufa i czaszka mają taką samą długość. Plecy tych psów są proste, a barki dobrze umięśnione, zad z kolei lekko opada. Ich klatka piersiowa jest pojemna, ale niezbyt szeroka. Dalmatyńczyk posiada smukłą i silną szyję, która tak jak całe jego ciało nie jest pofałdowana. Podgardle u nich nie występuje. Uszy tych czworonogów są osadzone na czaszce wysoko, przylegają do niej, a ich końce są zaokrąglone i wiszące. Oczy ich są owalne, a grzbiet ich nosa jest prosty. Ogon u dalmatyńczyka jest kształtu sierpowatego i zwęża się on ku końcowi. Niektóre osobniki mają ogony tak długie, że sięgają on ich stawów skokowych tylnych łap. Kończyny tych psów są proste, o dobrym umięśnieniu, a ich długość jest całkowicie proporcjonalna do reszty ciała. Dalmatyńczyk posiada okrągłe łapy, zwarte, z wysklepionymi palcami i sprężystymi opuszkami.
Czworonogi te należą do psów ras średnich, a nawet i dużych. Związane jest z tym, że samce mogą osiągnąć wysokość w kłębie od 56 do 62 cm. Suczki dalmatyńczyka są zwykle odrobinę niższe – 54 do 60 cm a co za tym idzie, lżejsze. Dorosłe psy ważą 27 – 32 kg, natomiast suki – 24 do 29 kg.
Dalmatyńczyk osiąga dojrzałość ok. 3 roku życia a długość ich życia wynosi 12 -13 lat.
Szczeniaki tej rasy psów kosztują od 2500 do 3500 zł, a miesięczny koszt utrzymania dorosłego osobnika wynosi 250-350 zł.
DALMATYŃCZYK – PIELĘGNACJA I ZDROWIE:
Okrywa włosowa psa rasy dalmatyńczyk nie potrzebuje specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Linieje on dwa razy do roku, jednakże należy pamiętać, że nieczesany może tracić sierść cały czas. Istotne jest więc aby wyczesywać ją stosunkowo regularnie, najlepiej raz w tygodniu. Sierść dalmatyńczyka jest drobna o mocnej i twardej strukturze, dlatego łatwo się ona wbija w podłoże i jest przez to trudna do usunięcia. Do pielęgnacji włosa powinno stosować się gumową szczotkę albo specjalną rękawicę. Przecieranie wilgotnym ręcznikiem ciała dalmatyńczyka pomoże zetrzeć osiadły na sierści kurz i brud oraz nada jej zdrowy połysk. Kosmetyki w jakich powinny być kąpane czworonogi tej rasy to szampony dla psów krótkowłosych, które nie powinny odbarwiać ich okrywy włosowej.
Istotne jest również dbanie o czystość uszu tych psów, aby nie pojawiły się w ich środku stany zapalne. Z kolei osobniki, które nie ścierają swych pazurów w naturalny sposób powinny mieć je regularnie obcinane. Dbania o zdrowie zębów również powinno być znaczące dla każdego właściciela psa rasy dalmatyńczyk. Dobrym sposobem do ich pielęgnacji jest podawanie specjalnych gryzaków oraz ciastek do oczyszczania kłów z osadu nazębnego.
Psy tej rasy to zwierzęta cieszące się dobrym zdrowiem. Jednak trzeba uważać na ich układ moczowy, ponieważ jest on zdecydowanie wrażliwszy niż u innych czworonogów. Choroby tego układu jakie mogą pojawić się u dalmatyńczyka to zapalenie nerek lub pęcherza moczowego. Zatem istotną rolę odgrywa tu profilaktyka i dbałość. aby pies nie leżał zbyt długo na zimnej powierzchni. Kamica moczanowa to schorzenie równie często pojawiające się u osobników tej rasy.
Niestety, ale białe ubarwienie dalmatyńczyka potęguje częstotliwość występowania wrodzonej głuchoty. Dlatego ważne jest, aby przeprowadzać test BAER, ponieważ tylko w taki sposób jest to możliwe do wykrycia. Osobniki przeznaczone do dalszej hodowli powinny mieć obowiązkowo wykonane to badanie.
Dalmatyńczyk cierpieć może również z powodu alergii pokarmowych i stanów zapalnych uszu. Zwłaszcza tych na tle bakteryjnym i grzybiczym. Czworonogi tej rasy należą do dużych psów, dlatego może im doskwierać rozszerzenie oraz skręt żołądka. W związku z tym muszą one odpoczywać po spożyciu swojego posiłku. Starsze osobniki mogą mieć problemy z kręgosłupem oraz układem stawowo-kostnym, co związane jest bezpośrednio z budową ich ciała oraz ich wielkością.
Psy tej rasy cechują się doskonała tolerancją wysokich temperatur – umożliwia im to ich okrywa włosowa nie posiadająca podszerstka, ale co za tym idzie nie radzą sobie z zimną i deszczową pogodą.
Dalmatyńczyk lubi jeść. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na to co pies je, aby ich sylwetka stale była szczupła i atletyczna. Dobrym pomysłem są gotowe, średnio energetyczne karmy dla psów dużych ras, oczywiście odpowiednio dostosowane do wieku czworonoga. Jeżeli dalmatyńczyk je samodzielnie przygotowane posiłki, obowiązkowo trzeba psy te suplementować preparatami wapniowo-witaminowymi.
Kiedy dalmatyńczyk linieje dobrym pomysłem jest podawanie mu substancji poprawiających stan ich sierści i skóry. Starsze osobniki muszą dostawać preparaty zawierające glukozaminę i chondroitynę, które chronią odpowiednio ich stawy.
DLAMATYŃCZYK USPOSOBIENIE:
Jest to pies o bardzo radosnym charakterze i dużym temperamencie. Dla dalmatyńczyka najważniejsza jest bliskość z człowiekiem oraz duża dawka aktywności fizycznej każdego dnia. Czworonogi te to bardzo energiczne zwierzęta, które w domu potrafią być spokojne i łagodne, ale na zewnątrz muszą uwolnić swoją energię poprzez szaleńcze zabawy czy bieganie. Dalmatyńczyk potrzebuje bliskiego kontaktu ze swoim właścicielem, a co za tym idzie niezwykle potrafi się z nim zżyć (silniej od innych ras). Potrafi się dobrze dogadać z dziećmi, chętnie bierze udział we wspólnych zabawach, jednakże trzeba na niego uważać, ponieważ nie lubi zbytniej nachalności.
Czworonogi te są odważnymi zwierzętami o zrównoważonym charakterze. Wobec nieznajomych potrafią być ostrożne i powściągliwe, a w razie potrzeby obronią swego właściciela oraz jego dobytku.
Psy te potrafią zaakceptować inne zwierzęta domowe. Zazwyczaj dogadują się z obcymi psami, ale zaatakowany dalmatyńczyk przez agresywnego czworonoga będzie się zajadle bronił.
Dalmatyńczyk uwielbia przebywać w otwartej przestrzeni i kocha ruch. Jest doskonałym kompanem dla osób lubiących sport (bieganie, jazda na rowerze). W związku z ich instynktami myśliwskimi i skłonnościami do pogoni trzeba pilnować te psy podczas spacerów leśnych.
To pies o dużej inteligencji i doskonałej pamięci. Zwierzę to chętnie się uczy, a wydawane polecenia szybko łapie. Socjalizacja i szkolenie dalmatyńczyka powinno odbywać się w delikatny sposób, inaczej pies może stać się uciążliwym domownikiem.
Są doskonałymi kompanami dla osób aktywnych, konsekwentnych oraz potrafiących w pełni zaangażować się socjalizację psa. Potrzebują one właścicieli mogących dać dalmatyńczykowi odpowiednią ilość ruchu oraz czasu na jego wychowanie.
