Czeskie rasy psów to terier czeski, wilczak czechosłowacki, pies chodski, czeski fousek, praski ratler, czeski pies górski i czeski pies łaciaty. Jaka jest ich historia i które z tych ras są najstarsze?
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Czeskie rasy psów – terier czeski
Terier czeski jest stosunkowo młodą rasą, zakwalifikowaną przez Międzynarodową Federację Kynologiczną do sekcji terierów niskonożnych. Terier czeski powstał w wyniku starań hodowlanych pochodzącego z Klánowic (część Pragi położona na wschód od centrum) Frantiska Horáka.
Jego podstawowym założeniem było stworzenie rasy, która przede wszystkim doskonale sprawdziłaby się w czasie polowań na lisy, borsuki oraz zające. W tym celu chciał, żeby nowo powstające psy były lekkie i miały krótkie kończyny, dzięki czemu byłyby w stanie zmieścić się do nory, w której ukrywają się zwierzęta, a co za tym idzie pracować częściowo pod ziemią. Kolejną cechą, której poszukiwał Horák była dobra umiejętność pracy w grupie oraz łatwość i chęć uczenia się.
Początki prób stworzenia teriera czeskiego przypadają na koniec lat czterdziestych. Frantisek Horák postanowił wtedy skrzyżować ze sobą sukę teriera szkockiego i psa rasy sealyham terrier. W ten sposób narodzili się pierwsi przedstawiciele teriera czeskiego, którzy dali początek hodowli rasy i umożliwiły jej pierwszy udział w wystawie psów 10 lat później – w roku 1959. Kolejne cztery lata później – w roku 1963 – rasa została oficjalnie uznana przez Międzynarodową Federację Kynologiczną.
Terier czeski jest zgodnie z intencją twórcy rasy psem niewielkich rozmiarów (waży pomiędzy 6 i 10 kg), o krótkich łapach, mocnej sylwetce i dobrej muskulaturze. Dłuższe włosy z przodu tworzą brodę i wąsy, a opadająca do przodu sierść zakrywa także częściowo oczy. Występują dwa rodzaje umaszczenia: szaro – niebieskie i jasnobrązowe.
Teriery czeskie są niezwykle towarzyskimi i łaknącymi kontaktu z człowiekiem psami. Mają w sobie dużo energii i uwielbiają przeznaczać ją na żywiołową zabawę z opiekunem. Są inteligentne i chętnie się uczą, a w dodatku wykazują się nieco większym posłuszeństwem niż wiele innych ras terierów (chociaż wciąż potrafią okazywać dużą niezależność lub upór).
Czeskie rasy psów – wilczak czechosłowacki
Wilczak czechosłowacki jest jedną z najbardziej znanych czeskich ras psów. Podobnie jak terier czeski jest dosyć młodą rasą – jego początki przypadają na połowę lat pięćdziesiątych, a sama historia powstania jest bardzo niekonwencjonalna, związana jest bowiem nie tyle z dążeniami czechosłowackich hodowców do stworzenia psa o określonych cechach, co raczej przeprowadzenia swego rodzaju eksperymentu.
Jego podstawą było sprawdzenie, jakie będą efekty skrzyżowania ze sobą owczarka niemieckiego i występującego na terenie Karpat wilka szarego. Zainteresowani tym byli nie tylko naukowcy, ale przede wszystkim wojskowi, poszukujący odpornych, wytrzymałych i zdrowych psów, które mogłyby służyć w czechosłowackiej straży granicznej.
Pierwsze próby podjęto w 1955 roku w bazie wojskowej w Libějovicach, gdzie eksperyment powierzony został w ręce przedstawicieli Czechosłowackiej Akademii Nauk. Zakończył się on sukcesem – 26 kwietnia 1955 roku na świat przyszedł pierwszy miot i okazało się, że zwierzęta pochodzące ze skojarzenia wilka z psem udaje się uzyskać, a także bez większych problemów odchować. Kolejne 10 lat trwania eksperymentu wykazało, że krzyżować można zarówno samicę wilka z samcem owczarka niemieckiego, jak i samca wilka z suką owczarka.
W 1965 roku eksperyment został oficjalnie zakończony, jednak wynikało z niego, że warto jest kontynuować próby tego rodzaju hodowli ze względu na występowanie u potomstwa wilka i psa wielu cech, które uznawano za warte utrwalenia. Uruchomiono w związku z tym zupełnie nowy program, nastawiony już ściśle na utworzenie w Czechosłowacji nowej rasy psa. Prace nad nią oficjalnie zakończyły się kilkanaście lat później, w 1982 roku, kiedy czechosłowackie stowarzyszenie kynologiczne formalnie zaakceptowało nową rasę, nazwaną wilczakiem czechosłowackim (ceskoslovensky vlcak).
Wilczak czechosłowacki wykazuje zarówno cechy dzikiego wilka, jak i udomowionego psa. Ma w sobie dużo energii, jest inteligentny i samodzielny, ale jednocześnie bardzo mocno przywiązuje się do swojego opiekuna i jest mu bezgranicznie oddany. Potrzebuje dużo aktywności fizycznej, szybko się uczy i jest nie tylko wytrzymały, ale również bardzo odważny.
Czeskie rasy psów – pies chodski
W przeciwieństwie do teriera czeskiego i wilczaka czechosłowackiego pies chodski jest rasą mogącą poszczycić się bardzo długą historią. Jego przodkowie hodowani byli w regionie chodzkim (zachodnia część Czech) już w czasach średniowiecznych. Przypominające z wyglądu wilka psy towarzyszyły wówczas Chodom – byli to zamieszkujący tereny leśne na tamtym obszarze ludzie, których podstawowym zadaniem była ochrona zachodnich granic państwa. Rolą ówczesnego psa chodzkiego było wspieranie swoich opiekunów w tej misji.
W XIV wieku praca Chodów została doceniona przez króla Jana Luksemburskiego poprzez nadanie im przywilejów z tego tytułu. W XVI wieku zostały one uzupełnione m.in. o kwestię wykorzystywania do ochrony granic właśnie psów chodskich, z których hodowli słynęła w tamtych czasach rodzina Sutków. Z czasem do zadań rasy doszła też praca ze zwierzętami gospodarskimi – hodowanymi w regionie owcami.
Przez kilka stuleci rasa nie cieszyła się zbyt dużym zainteresowaniem Czechów, ani tym bardziej społeczności międzynarodowej. Wszystko zmieniło się za sprawą pisarza Aloisa Jiráska, który pod koniec XIX wieku opublikował powieść o tytule „Psohlavci”. Jej tematem było chłopskie powstanie Chodów z końca XVII wieku, którego przywódcą był Jan Kozina. Określenie „Psohlavci” (“Psiogłowcy”) miało mieć początkowo wydźwięk pejoratywny, jednak szybko okazało się, że Chodom nie tylko nie przeszkadza, ale jest powodem do dumy – umieścili wizerunek psa w swoim herbie, a postawiony w Hradku pomnik Jana Koziny uzupełniony został postacią psa chodskiego.
Pies chodski jest inteligentny, aktywny i jak przystało na psa o takiej historii – niezwykle czujny i nieufny w stosunku do obcych. Z drugiej strony członków swojej rodziny potrafi obdarzyć ogromnym uczuciem, a w stosunku do dzieci jest cierpliwy i delikatny.
Czeskie rasy psów – czeski fousek (wyżeł czeski szorstkowłosy)
Wyżeł czeski szorstkowłosy podobnie jak pies chodski zalicza się do nieco starszych czeskich ras psów – pierwsze pisemne wzmianki na temat tzw. “canis bohemicus” (“czeski pies”) pochodzą z XIV wieku i dotyczą przekazania przez króla Karola IV Luksemburskiego kilku psów myśliwskich margrabiemu brandenburskiemu w charakterze prezentu. W XVI wieku pojawiły się z kolei pierwsze wizualne przedstawienia czeskich psów myśliwskich będących przodkami fouska. W XIX wieku nazwa “czeski pies” zmieniła się na “czeski wyżeł”, a następnie “czeski fousek”. XX wiek przyniósł ogromne zagrożenie dla przetrwania rasy w postaci I Wojny Światowej, jednak udało się ją odtworzyć w czasach powojennych.
Czeski fousek jest psem spokojnym i uczuciowym, ale jednocześnie – jak przystało na rasę myśliwską – lubi dużo ruchu, aktywności i zabawy. Jest inteligentny, łatwo się uczy i chętnie współpracuje z człowiekiem. Dogada się bez problemu z dziećmi, ale nie jest rasą polecaną dla osób, które preferują “kanapowy” tryb życia i nie będą w stanie zapewnić mu codziennej dawki aktywności fizycznej.
Czeskie rasy psów – pozostałe rasy
Istnieją jeszcze trzy inne czeskie rasy psów. Praski ratler to najmniejsza rasa psa domowego – osiąga wysokość w kłębie ok. 20 – 23 cm i wagę ok. 2,6 kg. Jego powstanie miało początkowo typowo towarzyski cel (chodziło o stworzenie psa dla członków dworu królewskiego), jednak z czasem zaczęto wykorzystywać praskiego ratlera do łapania szczurów, co dało początek nazwie ratler (od niemieckiego “ratte” oznaczającego szczura).
Czeski pies górski jest na ten moment najmłodszą z czeskich ras psów – pierwsze szczenięta urodziły się w sierpniu 1977 roku. W kraju rasa została zarejestrowana w 1984 roku, jednak nie została jeszcze uznana przez Międzynarodową Federację Kynologiczną. Są to psy wytrzymałe, szybkie i silne, które doskonale sprawdzają się w sportach zaprzęgowych i na trudnym, górskim terenie.
Ciekawa jest też historia czeskiego psa łaciatego, zwanego też psem laboratoryjnym Horáka – rasa została stworzona przez Františka Horáka (twórcę teriera czeskiego), a celem było uzyskanie cech predysponujących psa do pracy laboratoryjnej. Chodziło tu m.in. o łatwą w utrzymaniu szatę, wysoką płodność suk i niewielkie spożycie pokarmu. Współcześnie czeski pies łaciaty jest na szczęście przede wszystkim doceniany jako typowy pies towarzyszący.
