Babeszjoza tak jak borelioza jest jedną z najbardziej rozpowszechnioną chorobą odkleszczową występującą u psów. Wywoływana jest przez pierwotniaki i bywa niebezpieczna dla domowych pupili.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
CO TO JEST BABESZJOZA?
Babeszjoza jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaki z rodzaju Babesia canis albo Babesia gibsoni. Zakażenie tymi pasożytami dochodzi w momencie kontaktu kleszcza z ciałem zwierzęcia. Należy wiedzieć, że to właśnie kleszcze są nosicielami chorobotwórczymi mikroorganizmów. Ten pasożyt zewnętrzny przytwierdza się do skóry czworonoga i poprzez swoją ślinę wprowadza żerujące w jego organizmie pierwotniaki do krwioobiegu.
Oczywiście zakażenie nie następuje w momencie przytwierdzenia się tego pajęczaka do ciała psa lecz dopiero po upływie 24 do 48 godzin. Taki obrót sprawy daje dużą możliwość na szybką i odpowiednia reakcję człowieka. Oznacza to, że im szybciej kleszcz zostanie usunięty tym istnieje mniejsze ryzyko zachorowania przez zwierzę na choroby odkleszczowe.
JAK DZIAŁAJĄ PIERWOTNIAKI RODZAJU BABESIA?
Mikroorganizmy rodzaju Babesia przenoszone przez pajęczaki, wprowadzane są do krwioobiegu czworonoga gdzie następnie przechodzą do wnętrza erytrocytów (czerwonych krwinek). W tym miejscu dochodzi do silnego namnożenia pasożytniczego pierwotniaka, a tym samym całkowitej destrukcji tego składnika krwi. Dzięki takiej strategii życia te mikroorganizmy bardzo szybko zwiększają swą ilość. Okazuje się, że jeżeli do zwierzęcia przyczepi się w tym czasie kleszcz, to pajęczak zostanie zainfekowany pierwotniakami poprzez spożywanie zakażonej krwi.
Naukowcy stwierdzili, że pasożyty Babesia nie są groźnymi organizmami dla kleszczy (nie zaobserwowano u nich objawów chorobowych). Pajęczaki pełnią rolę jedynie wektorów czyli przenoszą tylko te chorobotwórcze pierwotniaki do organizmów psów.
Okazuje się, że suki będące w ciąży mogą przekazywać płodom mikroorganizmy rodzaju Babesia. Dlatego też w takim przypadku szczenięta są narażone na babeszjozę. Zdarzają się również sytuację gdy pies zarażą tą chorobą drugiego psa. Takie zakażenie (bez udziału kleszcza) jest możliwe tylko w momencie bezpośredniego kontaktu krwi obu zwierząt (np. gdy czworonogi walczyły ze sobą lub gdy była przeprowadzona transfuzja krwi).
Pierwsze objawy babeszjozy pojawiają się po okresie inkubacji. Czyli musi minąć około 10 do 21 dni od momentu pojawienia się pierwotniaków w krwioobiegu psa. Nie każdy włochaty pupil człowieka będzie chorował na babeszjozę, a przynajmniej nie wystąpią u niego objawy tej choroby. Układ immunologiczny takich zwierząt jest na tyle mocny, że potrafi przeciwstawić się chorobie. W związku z tym pies może być nosicielem babeszjozy bez widocznych objawów.
OBJAWY BABESZJOZY:
Babeszjoza to choroba mająca ostry przebieg. Oznacza to, temperatura ciała zwierzęcia przekracza nawet 40° C. Pies nie chce jeść, nie pobiera wody, jego błony śluzowe są blade, a jego cały organizm jest mocno osłabiony. Dodatkowo pojawiają się problemy z oddawaniem moczu, a jego węzły chłonne są wyraźnie powiększone. Oczywiście objawy babeszjozy mają różne nasilenia, wszystko zależy od ilości uszkodzonych erytrocytów. Utrata wielu czerwonych krwinek może wywołać niedokrwistość u psa co tym samym doprowadza do pojawienia się żółtaczki, ospałości, zapaści i pomarańczowożółtego koloru moczu.
Babeszjoza bywa „podstępną” chorobą, która nie zawsze daje jasne sygnały, że zwierzę aktualnie na nią choruje. W wielu przypadkach osobniki zakażone przechodzą ja w sposób bezobjawowy lub pojawiają się niespecyficzne objawy np. tylko gorączka, osłabienie, utrata apetytu. Taki pies staje się tym samym trudnym do zdiagnozowania i dlatego też niezwykle ważną informacją dla lekarza weterynarii jest to czy zwierzę posiadało wcześniej w swym ciele kleszcza.
Babeszjoza tak jak wiele innych chorób posiada szereg powikłań. W tym przypadku można wyróżnić:
- wstrząs;
- ostrą niewydolność nerek;
- nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby;
- zaburzenie cyklu pracy mięśnia sercowego;
- niskie ciśnienie krwi;
- zaburzenia na poziomie neurologicznym;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
JAK MOŻNA ROZPOZNAĆ BABESZJOZĘ?
Odpowiednia diagnostyka jest niezwykle ważna w wykrywaniu tej niebezpiecznej dla zdrowia psa, chorobie. Nie jest ona możliwa do wykonania na tzw. „własną rękę”. Dlatego należy zabrać zwierzę do gabinetu weterynaryjnego, w którym zostanie ono należycie zbadane. Podczas wizyty lekarskiej powinien być przeprowadzony szczegółowy wywiad z właścicielem czworonoga, który wraz z objawami klinicznymi i wynikami badań pozwoli postawić prawidłową diagnozę.
Najważniejszą i najskuteczniejszą metodą diagnostyczną, która pomaga wykryć pierwotniaki rodzaju Babesia w krwi psa jest jej rozmaz. Może zdarzyć się sytuacja, że w pobranej próbce krwi nie wykryto chorobotwórczych mikroorganizmów, choć zwierzę ewidentnie wykazuje objawy babeszjozy. W takim momencie należy rozszerzyć zakres wykonywania badań, najlepiej wysyłając krew czworonoga do laboratorium gdzie zostanie ona przeanalizowana w dokładniejszy sposób. Gotowe wyniki zwykle są dostępne po 2 – 3 dniach roboczych.
Oczywiście i w wypadku babeszjozy mogą pojawić się wyniki fałszywie ujemne. Taka sytuacja wymaga powtórzenia badań. Zwykle jest to ściśle powiązane z sezonowością żerowania pierwotniaków we krwi psa. Taki ich sposób życia często utrudnia wykrywanie tej choroby.
LECZENIE PSA Z BABESZJOZY:
Leczenie psów z babeszjozy jest trudnym zadaniem. Zazwyczaj rekonwalescencja ma na celu przywrócenie odpowiedniej liczby erytrocytów w krwioobiegu zwierzęcia. Również ważnym jest zahamowanie rozwoju choroby, a tym samym całkowite unicestwienie wszystkich chorobotwórczych mikroorganizmów.
Najpopularniejszy lek podawany chorym psom zawiera substancję czynną zabijającą pierwotniaki z rodzaju Babesia. Jednakże tak jak każdy farmaceutyk, może on powodować objawy niepożądane do których zalicza się:
- ból w miejscu podania leku;
- ślinotok;
- gorączka;
- wymioty;
- zaburzenia oddychania;
- częstoskurcz;
- obrzęk w obrębie twarzoczaszki;
Terapia antybiotykowa nie ma swego zastosowania w trakcie leczenia babeszjozy, ale pojawiają się sytuacje gdy pies w trakcie choroby zaraża się różnego rodzaju bakteriami. Wówczas podawanie antybiotyków jest niezbędne.
Lekarze weterynarii polecają w ciężkich przypadkach wspomaganie kuracji poprzez transfuzje krwi. W ten sposób dostarczane są czerwone krwinki, które w trakcie choroby zwierzę traci. Niektóre osobniki leczone są lekami steroidowymi. Ten sposób ma na celu blokowanie układu immunologicznego, który niszczy erytrocyty z powodu ataku pierwotniaków. Dobrym pomysłem w trakcie leczenia zwierzęcia jest nawadnianie go podskórnie lub dożylnie ale taką decyzje może podjąć jedynie lekarz weterynarii. Dodatkowa suplementacja witaminami C i B również bywa włączana do rekonwalescencji zwierzęcia.
CZY MOŻNA ZAPOBIEC BABESZJOZIE?
Należy wiedzieć, że nie każdy kleszcz przenosi wirusy, bakterie czy pasożytnicze pierwotniaki. Na terenie Polski najwięcej pajęczaków zarażonych chorobotwórczymi mikroorganizmami wywołującymi babeszjozę, są te zamieszkujące głównie wschodnią część kraju. Obszar ten rozciąga się od okolic Warszawy, aż po granice z sąsiadującymi państwami. Jednakże nie jest to jednoznaczne z tym, że babeszjoza występuje tylko w tym obrębie Polski.
Aby zabezpieczyć psa przed tą groźną chorobą należy stosować odpowiednie środki ochronne między innymi obroże, krople lub tabletki na kleszcze. Oczywiście ich skuteczność jest największa tylko w momencie regularnego stosowania przez cały rok. Okazuje się bowiem, że pajęczaki te są obecnie aktywne nie tylko w miesiącach ciepłych (wiosennych oraz letnich) lecz również jesienną i zimową porą (wystarczy klika dni z „wysokimi” temperaturami, aby wyszły na żer).
OCHRONA PRZED KLESZCZAMI:
Obecnie na rynku jest dostępnych wiele preparatów dla psów odstraszających kleszcze. Możemy przede wszystkim wyróżnić:
- obroże odstraszające; zakłada się ja jak normlanego rodzaju obrożę, na szyję psa. Jej zadaniem jest ochrona zwierzęcia przed ektopasożytami. Długość działania takiej obroży zwykle wynosi ok. 6 do 8 miesięcy.
- tabletki na kleszcze; wyglądem przypominają smakołyk. Jej działanie ściśle powiązane jest z połknięciem jej przez psa, co pozwala uwolnić substancję czynną w niej zawartą. Czas działania tabletki zwykle wynosi od 1 do 3 miesięcy.
- preparaty typu „spot-on”; środek ten stosowany jest bezpośrednio na skórę psa w okolicach karku lub jego łopatek. Czas działania tego preparatu szacuje się na 1 miesiąc. Warunkiem, aby środek działał z odpowiednią mocą to zwierzę nie może być kąpane przed i po jego aplikacji (2 doby). Dodatkowo należy unikać dłuższych spacerów z psem w czasie trwania deszczu.
SZCZEPIENIA PRZECIWKO BABESZJOZY:
Szczepienia przeciwko pierwotniakom rodzaju Babesia canis i Babesia rossi są wykonywane na terenie Polski. Zazwyczaj podaje się psu dwie dawki szczepionki. Tylko w ten sposób można wyrobić odporność czworonoga na te mikroorganizmy. Pierwszą porcję zwierzę ma podawane po ukończeniu 6 miesiąca życia. Kolejna powinna być zastosowana 3 (lub 6) tygodni później. Oczywiście i w tym przypadku trzeba stosować szczepienia przypominające.
Zwierzę przystępujące do immunizacji powinno być całkowicie zdrowe. Jednakże szczepionka nie chroni psa przed inwazją pierwotniaka, bowiem ma ona na celu złagodzić objawy pojawiające się w trakcie choroby.
