Kot syberyjski przez wiele lat nie miał możliwości pozyskania uwagi międzynarodowej społeczności, a pierwsza oficjalna wzmianka na jego temat pojawiła się dopiero pod koniec XIX wieku. Jest to duża strata, ponieważ jest to rasa zdrowa i odporna, a do tego towarzyska, uczuciowa i radośnie usposobiona.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Kot syberyjski – opis rasy
Kot syberyjski (w rosyjskim określany jako „sibirskaja koschka“) to rasa, której pochodzenia można być pewnym tylko w rozumieniu geograficznym – odległe obszary północnej Rosji rzeczywiście są bowiem jego kolebką, natomiast jeśli chodzi o dokładną genealogię czy umiejscowienie rozwoju rasy w czasie, sprawa robi się skomplikowana. Wynika to przede wszystkim z dwóch kwestii: bardzo długiego okresu funkcjonowania tych kotów w rosyjskim społeczeństwie oraz braku zainteresowania usystematyzowaniem ich hodowli przez potencjalnych hodowców.
Tak naprawdę przez większość swojej historii kot syberyjski traktowany był jak zwyczajny dachowiec – przydatny, bo potrafiący pomagać człowiekowi swoimi umiejętnościami łowieckimi (dzięki temu mógł ochraniać np. cenne plony przed szkodnikami), jednak niezbyt warty podejmowania jakichś szczególnych działań w kierunku zachowania określonych innych pożądanych cech. Ciekawą funkcją, którą podobno miał też pełnić w syberyjskich społecznościach, jest… ostrzeganie przed intruzami. Tę tradycyjnie psią rolę miał przejmować dzięki charakterystycznemu, głośnemu mruczeniu.
Takie nonszalanckie podejście do utrzymywania kota syberyjskiego miało oczywiście swoje bardzo pozytywne aspekty – koty syberyjskie mogły swobodnie krzyżować się z dowolnymi innymi kotami napotkanymi w swojej okolicy (głównie były to koty przywożone przez zesłanych za karę na Syberię przymusowych osadników z głębi Rosji). Dzięki temu pozostał rasą naturalną, czyli taką w przypadku której brakuje ingerencji człowieka, za to zastąpiona ona jest selekcją naturalną jako głównym czynnikiem rasotwórczym. Rasy naturalne, lub inaczej pierwotne, są dzięki temu doskonale przystosowane do warunków klimatycznych, w których funkcjonują, co w przypadku kota pochodzącego z Syberii robi szczególnie duże wrażenie.
Z drugiej strony fakt, że kot syberyjski przez większość czasu żył w zasadzie częściowo jak kot dziki, spowodował że nie tylko nie interesowano się szczególnie jego hodowlą, ale też nie dokumentowano w żaden sposób jego obecności na terenie Syberii, cech charakterystycznych itp. Z tego powodu brakuje współcześnie źródeł, które pozwoliłyby precyzyjnie wskazać początki jego istnienia. Spekuluje się, że już w XI wieku przodkowie współczesnego kota syberyjskiego odpowiadali za dbanie o porządek na terenie monastyrów – pomagali mianowicie w zwalczaniu pojawiających się na ich terenie gryzoni.
Chociaż kot syberyjski od samego początku cieszył się dużym powodzeniem wśród lokalnych społeczności zamieszkujących tereny Syberii (uznawany był za kota “dla każdego”), sporo czasu musiało upłynąć, zanim zainteresowali się nim także miłośnicy kotów z innych krajów. Na samym początku rasa zaczęła stawać się coraz popularniejsza na terenie Rosji, pozostaje zresztą do dziś jednym z najczęściej wybieranych przez rosyjskie rodziny kotów.
Pierwsze kroki w kierunku szerszego rozpromowania kota syberyjskiego zaczęły być podejmowane w drugiej połowie XIX wieku – wtedy to właśnie pojedynczy przedstawiciele rasy zaczęli się pojawiać na terenie Europy. Jednym z takich udokumentowanych przypadków jest wystawa kotów rasowych, która odbyła się w Kryształowym Pałacu w Londynie w 1871 roku. Wzmiankę na ten temat zawdzięcza się kultowej wśród miłośników kotów postaci – Harrisonowi Weirowi. Opis kota syberyjskiego w wydanym 18 lat później opracowaniu „Nasze koty i wszystko na ich temat” uznaje się za pierwszy oficjalny zapis dotyczący tej rasy.
Niestety szanse na prawidłowy rozwój hodowli kota syberyjskiego zablokowane zostały ze względów czysto politycznych na początku XX wieku, po przejęciu władzy w Rosji przez komunistów, a następnie w czasie trwania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po rewolucji październikowej nastały trudne czasy, a głód coraz częściej zaglądał w oczy rosyjskim towarzyszom i towarzyszkom. Podjęta więc została decyzja o zakazie trzymania w domach kotów, które z powodzeniem mogą sobie poradzić na wolności i samodzielnie zdobywać tam pożywienie.
Dopiero w latach osiemdziesiątych można było na poważnie zacząć myśleć o ustrukturyzowaniu hodowli kota syberyjskiego. Z inicjatywy pierwszego oficjalnego klubu tej rasy, „Kotofiel”, w 1987 roku Sankt Petersburgu odbyła się pierwsza wystawa kotów. Jej gwiazdą był oczywiście kot syberyjski, chociaż wtedy określany był jako “kot syberyjski leśny”. Uczestnicy tego wydarzenia mogli się zapoznać z rasą poprzez jej dwóch przedstawicieli – Marsa, czyli pręgowanego błękitnego syberyjczyka typu point oraz Romana, o umaszczeniu białym “tabby”, czyli z nierównomiernie zabarwionymi włosami na ciele. To właśnie te dwa koty stały się podstawą do określenia pierwszego formalnego wzorca rasy kota syberyjskiego. Za pełnoprawną rasę został mimo to uznany późno, bo dopiero w roku 1997 przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Hodowców Kotów TICA i rok później przez Międzynarodową Federację Felinologiczną FIFe.
Kot syberyjski – wygląd
Kot syberyjski ma masywną sylwetkę cechującą się siłą, mocnym kośćcem i dobrą muskulaturą. Ma mocny kark i szeroką klatkę piersiową. Jest to rasa średnia lub duża – waga powinna mieścić się w przedziale od 4 do 7 kg, przy czym samice, ważące do 6 kg, są mniejsze od samców, których waga to zazwyczaj między 8 i 10 kg, a nawet więcej. Kończyny są średniej długości, łapy duże, a pomiędzy ich palcami łatwo dostrzec można bogate owłosienie.
Ma delikatnie wypukłe, szerokie czoło, a cała głowa przypomina kształtem trójkąt (jest nieco dłuższa niż szeroka). Kości policzkowe są wysoko osadzone i dobrze rozwinięte, a nos jest średniej długości i szeroki. Broda jest delikatnie cofnięta, podbródek zaokrąglony, a patrząc na kota syberyjskiego z profilu, zauważyć można, że linia od podbródka do nosa jest zakrzywiona.
Uszy są średniej wielkości, szeroko otwarte przy nasadzie i nieco pochylone do przodu. Od środka porastają je kępki sierści. Oczy mają zbliżony do owalnego kształt i najczęściej zielony lub bursztynowy kolor (chociaż dopuszczalny jest każdy kolor, pod warunkiem, że będzie jednolity). Do tego są dosyć duże i osadzone pod skośnym kątem.
Ogon jest szeroki i mocny u nasady i stopniowo zwęża się w kierunku końca. Jest długi i porasta go obficie i równomiernie puszysta sierść, przy czym nie ma tutaj tendencji do linienia w czasie cieplejszych miesięcy. Włos okrywający kota syberyjskiego jest półdługi i gładko przylega do jego ciała, a pod spodem znajduje się jeszcze dodatkowa warstwa ochronna w postaci miękkiego i gęstego podszerstka. Na szyi kotów tej rasy dostrzec można dłuższe włosy, które ze względu na umiejscowienie nazywane są kołnierzem. Podobnym, nawiązującym do ubioru określeniem, nazywa się dłuższą sierść na udach kota syberyjskiego – są to mianowicie tzw. portki.
Jeśli chodzi o umaszczenie, wśród kotów syberyjskich rozróżnia się de facto dwie odmiany kolorystyczne: tzw. klasyczne oraz neva masquerade. Ta ostatnia oznacza, że kot będzie miał znaczenia typu point, a więc ciemniejsze umaszczenie na uszach, łapach i ogonie oraz charakterystyczną “maskę”, od której prawdopodobnie pochodzi jego nazwa.
Z kolei przy klasycznym umaszczeniu kota syberyjskiego dopuszczalne są wszystkie kolory poza cynamonowym, czekoladowym i liliowym. Akceptowany jest również kolor biały, ale jego możliwe występowanie jest ściśle określone: może pojawić się na brzuchu, na łapach, klatce piersiowej, jako tzw. biała gwiazda lub inaczej płomyk (na czole i nosie), medalion (na piersi), a także w wersji bicolor (specyficzna odmiana umaszczenia łaciatego), arlekin (kolorowe łaty na białym tle) oraz van (na ciele kota dominuje biel, a kolorowych łat jest niewiele).
Kot syberyjski – charakter
Kot syberyjski traktowany był przez długi czas raczej użytkowo i niekoniecznie miał okazję zaznawać ludzkiej aprobaty ze względu na inne zasługi niż tępienie szkodników. Pomimo tego jest to rasa bardzo towarzyska. Nie oznacza to bynajmniej bezwarunkowego poddawania się ludzkim pieszczotom czy oczekiwaniom (mimo wszystko to rasa pierwotna, więc w dużym stopniu też niezależna), co do zasady kot syberyjski lubi jednak przebywać w bliskiej odległości od człowieka i pozostawać z nim w kontakcie, chociażby wzrokowym.
Należy przy tym mieć na uwadze, że mimo swojej towarzyskości, kot syberyjski ma w sobie nadal dużo krwi dziko żyjących na terenie Syberii przodków. Oznacza to, że w jeszcze większym niż typowy kot stopniu okazywał będzie na każdym kroku swoją dumę i niezależność od człowieka. Na pewno nie pozwoli sobie dyktować warunków, chociaż nie jest też kotem trudnym do wychowania – raczej nie powinno to sprawiać opiekunowi problemów, pod warunkiem że naukę wspólnego życia i ustalanie obowiązujących w domu zasad rozpocznie się możliwie najwcześniej.
Kot syberyjski jest z natury bardzo ciekawy świata i prędzej będzie go ciągnęło do nowych dźwięków, ludzi czy zwierząt niż postanowi się przed nimi ukrywać. Jest do tego pogodny, żywiołowy i ma duży temperament. Ze względu na te cechy charakteru, jak również jego towarzyskość, potrafi być wspaniałym członkiem rodziny, który jak każdy kot chodzi czasem swoimi ścieżkami, ale przez większość czasu aktywnie uczestniczy w domowym życiu i chętnie wchodzi w interakcję z pozostałymi domownikami.
Rasa ta nie wykazuje szczególnych tendencji do niszczenia przedmiotów, chociaż jak każdy kot potrzebuje mieć możliwość ostrzenia swoich pazurów. Jeśli kot nie wychodzi na dwór, gdzie mógłby do tego wykorzystać np. drzewo, należy mu zapewnić jakąś formę drapaka, np. sznurkowy czy kartonowy.
Można powiedzieć, że kot syberyjski jest na swój sposób gadatliwy – potrafi w bardzo ciekawy sposób operować swoim głosem i ma naprawdę szeroką gamę dostępnych dźwięków. W dawnych czasach sygnalizował za ich pomocą m.in. potencjalne zagrożenie, pełniąc funkcję stróża. Obecnie częściej wykorzystywał będzie ten talent, aby zasygnalizować swój stan ducha opiekunowi i np. poprzez wydawanie płaczliwych tonów spróbować skłonić człowieka do określonego zachowania, jak wyciągnięcie z kuchennej szafki jakiegoś smakołyku.
Należy też pamiętać, że historia kota syberyjskiego nierozerwalnie związana jest z polowaniami i to właśnie za tę umiejętność ceniony był i nagradzany przez kolejne pokolenia ludzi. Jeśli więc kot ma być wychodzący, potencjalny opiekun musi się przygotować, że przynajmniej od czasu do czasu jego pupil będzie mu przynosił martwe gryzonie czy mniejsze ptaki. Nie należy go w takim wypadku karać, ponieważ z perspektywy kota jest to wyraz oddania i prezent dla ukochanego człowieka. W sytuacji, kiedy okaże się to uciążliwe, warto rozważyć przyzwyczajenie kota od początku do życia tylko w domu. Pozwoli to też zabezpieczyć go np. przed śmiercią w wypadku drogowym, a kontakt ze światem zewnętrznym można będzie zapewnić poprzez stworzenie odpowiedniej, zabezpieczonej przestrzeni na balkonie czy w ogrodzie.
Kot syberyjski – hodowla
Kot syberyjski potrafi odnaleźć się w różnych warunkach i mowa tu nie tylko o warunkach atmosferycznych, które dzięki naturalnemu rozwojowi rasy nie byłyby dla niego straszne, nawet gdyby ponownie zmuszony był zamieszkiwać tereny Syberii. Rasa ta doskonale nadaje się także do domu z dziećmi – wykazuje się do nich dużą dozą cierpliwości i pobłażliwości, co w połączeniu z jego radosnym usposobieniem i umiłowaniem wszelkich zabaw, czyni z niego wspaniałego towarzysza dla najmłodszych członków rodziny. Z drugiej strony bardzo istotne jest przygotowanie samych dzieci do pojawienia się w domu takiego pupila – muszą być nauczone prawidłowego obchodzenia się z kotem i rozumieć, że nie jest on zabawką, a czującą istotą, zasługującą na ich szacunek.
Kot syberyjski jest nie tylko towarzyski, ale też potrafi wykazywać się pewną zaborczością w stosunku do ukochanego człowieka. Nie oznacza to jednak, że musi być w domu zwierzęcym jedynakiem – jeśli tylko inne zwierzęta wprowadzane są w umiejętny sposób przez opiekuna, w domu mogą się nawiązać piękna, międzygatunkowe przyjaźnie. Kotu syberyjskiemu dobrze zrobi też obecność drugiego kota, ponieważ nawet najbardziej oddany opiekun nie będzie nigdy w stanie zapewnić mu takiej relacji i zrozumienia, jak inny przedstawiciel tego samego gatunku.
Pomimo tego, że kot syberyjski potrafi być zwierzęciem naprawdę sporych rozmiarów, jest jednocześnie bardzo skoczny i zwinny i co do zasady bardzo lubi podejmować dobrze wykalkulowane próby kocich kaskaderskich popisów domowych. Warto zadbać o to, żeby miał jak najwięcej miejsc, w których będzie mógł tę potrzebę realizować – można pokusić się o stworzenie specjalnego kociego “centrum rozrywki”, składającego się z rozmaitych wieżyczek, hamaków czy podwieszonych kładek, ale w zupełności wystarczą także zwykłe domowe półki i góry regałów czy szafek. Muszą oczywiście zostać zawczasu odpowiednio przygotowane do kocich harców, tak aby ani pupilowi ani cennym przedmiotom nie stała się krzywda. Kot syberyjski z pewnością bardzo doceni tak przygotowaną przestrzeń i będzie z niej aktywnie korzystał nawet do czasu, kiedy będzie już w podeszłym wieku.
Dodatkowym plusem jest zapewnienie mu w ten sposób możliwości obserwowania otoczenia z wysokiego poziomu – jest to kolejna kwestia istotna w hodowli kotów, które w toku ewolucji przywykły do zajmowania miejsc na gałęziach drzew, gdzie z bezpiecznej perspektywy mogły kontrolować to, co dzieje się wokół.
Kot syberyjski to rasa, która ze względu na naturalny proces selekcji genetycznej cieszy się dobrym zdrowiem i odpornością. Nie są jej straszne nawet najbardziej nieprzyjemne warunki atmosferyczne, a wśród chorób, do których mogą mieć predyspozycję, wymienia się tylko kardiomiopatię przerostową.
Co ciekawe według niektórych koty syberyjskie nadają się dobrze nawet dla osób, które mają alergię – wynikać to ma z faktu, że ich ślina zawiera w sobie mniej białka Fel d1, a więc czynnika odpowiedzialnego za reakcję alergiczną u ludzi. Innym interesującym faktem na temat tych zwierząt jest fakt, że w częstym tendencjom u kotów rasa ta dosyć dobrze “dogaduje się” z wodą i potrafi dzielnie znieść potencjalne zamoczenie.
Kot syberyjski – cena
Cena małego kota syberyjskiego z certyfikowanej i legalnie działającej hodowli to około 1500 – 2000 złotych.
