Kliker jest to obecnie najczęściej używana pomoc w trakcie procesu szkoleniowego wielu różnych zwierząt m.in. koni, małp, papug oraz psów. Jest on podstawą w pozytywnym szkoleniu psów tzw. metodą klikerową. W wersji pierwotnej wykorzystywano go do szkolenia m.in. delfinów.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Czym jest, jak działa i jak wygląda kliker?
Kliker to niewielkie urządzenie, centralną jej częścią jest formowana blaszka, która obudowana jest plastikiem. Pośrodku urządzenia znajduje się przycisk, który napierając na blaszkę powoduje wydanie charakterystycznego dźwięku. Do klikera najczęściej dołączona jest elastyczna taśma lub opaska, pozwalająca na dołączenie pomocy do saszetki lub zawieszenie go na ręce. Jest to pomoc szeroko dostępna w sklepach zoologicznych czy aukcjach internetowych.
Podstawową właściwością klikera, wykorzystywaną podczas szkolenia to wydawanie przez niego zawsze takiego samego dźwięku. Dzięki temu informacja przekazywana dla zwierzęcia jest czytelna i zrozumiała. Poprzez taki sygnał, wzmacniamy zachowanie zwierzęcia, które jest przez nas w danym momencie oczekiwane i pożądane. Zawsze po kliknięciu klikerem pies zostaje nagrodzony np. smakołykiem, rzuceniem piłki, pochwałą słowną itp. Należy to zrobić nawet w sytuacji przypadkowego kliknięcia, w celu zapobiegnięcia zmniejszenia reakcji psa na ten rodzaj wzmocnień. Kliknięcie klikera jest dla psa zapowiedzią nagrody. Zamiast tego, można go nagrodzić słowami „tak”, „dobrze”, ,, super” itp. Kliker posiada jednak zasadniczą zaletę nad komunikatem słownym.
Najistotniejszym jest to, że zawsze jego dźwięk jest ten sam, w przeciwieństwie do wypowiadanych słów, na które wpływa ton głosu, uzewnętrzniają się nasze emocje. Ta jednostajność powoduje, że jest to jasny i zrozumiały sygnał dla psa. Nie można zapomnieć również o tym, że czas kliknięcia jest dużo krótszy niż wypowiedzenie komunikatu słownego. Co zmniejsza znacząco czas pomiędzy wykonanie zadania a otrzymaniem przez psa nagrody.
Na czym polega metoda klikerowa?
Szkolenie psów metodą klikerową jest stosunkowo proste, może je stosować każdy od początkującego właściciela psa po trenera. Istotnym jest, aby zastosować się do kilku prostych zasad oraz zrozumieć sens i charakter tej metody. Pies reaguje na bodziec, jakim jest dźwięk wydany przez kliker. Interpretuje go a następnie dostosowuje swoje zachowanie do otrzymanej informacji. Sygnał klikera staje się następnie bodźcem warunkującym konkretne zachowanie psa. Odbywa się to według konkretnego schematu:
- Czynność wywołała sygnał dźwiękowy;
- sygnał dźwiękowy informuje o pojawieniu się nagrody
- schemat jest powtarzalny, następnym razem też po konkretny zachowaniu pojawia się nagroda
Zbyt późne kliknięcie po wykonaniu przez psa pożądanej reakcji może zniszczyć dotychczasowy dorobek szkolenia. Pies wykonując zadanie w sposób połowiczny, niedbały, bez koncentracji nie powinien otrzymywać nagrody. Istotą jest, aby kliknąć w odpowiednim momencie, by zaakcentować konkretne zachowanie. Należy bardzo uważać, by nie kliknąć za wcześnie ani za późno. Klikamy jeden raz za jedno zachowanie– jedno powtórzenie ćwiczenia zaznaczamy jednym kliknięciem i wydajemy po nim smakołyk. Nigdy nie należy używać klikera do zwrócenia uwagi lub przywołania psa Stosując go w chwili, gdy pies wykonuje czynność, której nie chcemy dochodzi do jej wzmocnienia i co za tym idzie powtórzenia w przyszłości.
W metodzie klikerowej równie ważne jest aby możliwie szybko wycofywać się z otrzymywanie przez psa nagród. Ich rola sprowadza się do naprowadzenia psa i ułatwienie mu nauczenie się, jakie zadanie od przewodnika kryje się za konkretna komendą. Jeśli będziemy stosowali wzmocnienia w postaci smakołyków przez zbyt długo zostaną one potraktowane jako łapówka. Niestety wówczas pies będzie odmawiał wykonania zadania bez otrzymania smacznej nagrody. Dlatego należy nagradzać intensywnie jedynie kilka początkowych prób wykonania zadania. Później warto wycofywać smaczki na rzecz naprowadzania psa pustą ręką.
Bardzo zalecaną praktyką jest trzymanie smakołyków od samego początku poza wzrokiem psa np. w saszetce lub kieszeni. Dobrą metodą jest również po intensywnym początkowym nagradzaniu przejść do tzw. nagradzania losowego. Wówczas pies otrzymuje nagrody w postaci smakołyka, zabawki, smakołyka w zabawce, pochwały słownej itp. w losowej kolejności naprzemiennie. Zapewnia to dłuższe zainteresowanie psa oraz ciągły element zaskoczenia. Trening staje się przez to bardziej interesujący i zajmujący.
Ostatnim niezwykle istotnym elementem, o którym należy pamiętać jest dzielenie sesji treningowej na krótkie odcinki, aby zostawić psa w stanie gdy dalej chce ćwiczyć i ma niedosyt. Pozostawia to dodatkowy pozytywny bodziec dla zwierzęcia. Zakończenie sesji należy podkreślić np. gestem ręki lub głośno powiedzianym ,,koniec” itp.
