Konie od wieków towarzyszą człowiekowi w wielu obszarach życia. Kiedyś pełniły rolę głównie w transporcie, jako zwierzęta pociągowe czy też pod siodłem. W procesie hodowli wyszczególniono główne dwa typy ras koni: rasy zimnokrwiste oraz gorącokrwiste. W zależności od tego, do czego człowiek potrzebował konia prowadził działania hodowlane w obrębie danego typu. Konia gorącokrwistego widujemy w stadninach jako konie wierzchowe, na torach wyścigowych. Są żywsze, bardziej temperamentne, przystosowane do działania w szybko zmieniającym się otoczeniu. Konie zimnokrwiste to zwierzęta silne i masywne.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Ich nazwa: 'zimnokrwisty’ wzięła się z faktu, że znacząca większość koni zaliczana do tej grupy jest spokojna i opanowana – wykazuje 'zimną krew’. Mocno odróżniają się od koni gorącokrwistych temperamentem i budową ciała. Były hodowane do powolnej i precyzyjnej pracy z człowiekiem. Zazwyczaj pracują w stępie, czyli najwolniejszym chodzie. Zdrowotnie są odporne i zdrowe, ale niestety często mniej długowieczne niż gorącokrwiste. Ich chód jest bardziej miękki, wygodniejszy i przyjemniejszy dla jeźdźca. Konie zimnokrwiste potrafią wytrwale biec kłusem, jest on równy i w tempie, przy którym konie gorącokrwiste często już galopują. Są one użytkowane coraz częściej w rekreacji, przez wzgląd na ich raczej łagodny charakter, łatwość i chęć współpracy z człowiekiem czy dużą wytrzymałość. Są chętnie wybierane do nauki jazdy konnej, mogą ciągnąć wozy i bryczki, a zimą sanie. Krew koni zimnokrwistych wykorzystuje się również do pogrubiania osobników ras gorącokrwistych. Możemy wyróżnić wiele różnych ras koni zimnokrwistych.
Najbardziej rozpowszechnione rasy to:
- shire
- perszeron
- koń belgijski
- koń ardeński
- koń sztumski
- koń sokólski
- polski koń zimnokrwisty
- koń Buloński
Koń zimnokrwisty – Shire
Jest to rasa koni, pochodzących z Wielkiej Brytanii. Są to wielkie konie, jedne z najcięższych oraz największych koni świata. W ich ojczyźnie można je spotkać nawet jako konie wierzchowe, co wynika z ich spuścizny angielskiego rycerstwa. Rycerze potrzebowali mocnych, wytrwałych i silnych koni, których widok mógłby wzbudzać strach u wrogów. Dążąc do ideału, hodowcy wyhodowali konia dużego i ciężkiego, ale harmonijnie zbudowanego i bardziej nadającego się pod wierzch niż większość koni zimnokrwistych. W XIX wieku znalazły zastosowanie w komunikacji miejskiej: ciągnęły pierwsze tramwaje konne. Konie tej rasy mają budowę ciała harmonijną, silnie umięśnioną, są długonogie, z stosunkowo krótkim tułowiem i szeroką klatką piersiową. Na głowie występują różnego rodzaju odmiany (łysiny, strzałki, gwiazdki). Cechami charakterystycznymi tej rasy są obfite, jedwabiste szczotki, zaczynające się już od stawu skokowego, krótki, gęsty ogon oraz bardzo gęsta grzywa. Osiągają wysokość od 1,8 do 2 m. Są to konie uległe, cierpliwe, spokojne i przyjacielskie o łagodnym usposobieniu. Koń ten ważyć może ponad 1200 kg. Głowa tego konia jest średniej wielkości, na ogół garbonosa, o szerokim czole i wyrazistych oczach. Szyja długa i harmonijnie wygięta. Grzbiet bardzo silny, zad mocny, zaokrąglony. Ogon jest krótki, bardzo gęsty. Kończyny średniej długości, mocne, o dobrych stawach. Kopyta płaskie, duże i twarde. Najczęściej spotykane maści występujące w tej rasie to skarogniada, gniada oraz kara. Siwe zdarzają się niezwykle rzadko. Każda odmiana barwna ma białe szczotki. Shire jest doskonałym koniem pociągowym. Ze względu na wygląd rzadko jest jednak używany do prac rolniczych czy zwykłego transportu. Używany jest do pokazów, a swojej ojczyźnie także do jazdy wierzchem.
Koń zimnokrwisty – Perszeron
To arystokratyczna rasa, książę wśród koni zimnokrwistych. Jest piękny, elegancki i dostojny, harmonijnie zbudowany koń. Ten spokojny, łagodny, posłuszny koń, obdarzony dość żywym temperamentem, z reguły lubi towarzystwo ludzi. Nie płoszy go hałas ani ruch uliczny. Jest spolegliwy, chętny do pracy, a przy tym inteligentny. Ta zimnokrwista rasa koni wywodząca się z regionu Le Perche we Francji. Powstała w wyniku krzyżowania się lokalnych ras koni z zagranicznymi rasami. Osiąga wysokość w kłębie 155-185 cm. Najczęściej występuje maść siwa lub kara. Osiągają wagę około 1200 kg. Są to konie pociągowe, używane głównie w rolnictwie. Są to przyjazne konie. jedna z najstarszych ras ciężkich. Konie te najczęściej wykorzystywano jako wierzchowce wojenne i do szybkiego transportu. Głowa jest szlachetna, ruch konia swobodny, długi i równy. Ma dość długą, wygiętą szyję z grzebieniem. Jego kłąb jest dobrze zaznaczony, klatka piersiowa jest szeroka i głęboka.
Koń Belgijski
To najstarsza zimnokrwista rasa konia domowego, wyhodowana w Belgii w wyniku krzyżowania koni miejscowych z dawnymi rycerskimi końmi. Konie zimnokrwiste belgijskie są rasą o ustalonym typie, jedną z najpopularniejszych na świecie ras koni o ogromnej sile i niezwykle łagodnym usposobieniu. Wykorzystuje się je do ciężkiego transportu oraz do poprawiania różnych hodowli ras ciężkich. Konie belgijskie mają umaszczenie najczęściej dereszowate, także kasztanowate, gniade i kare, lekką głowę głęboką klatkę piersiową, na nogach obfite szczotki pęcinowe. Osiągają wysokość w kłębie do 170 cm, masa: 750 do 1200 kg. Były one sprowadzane do Polski, aby umasywnić rasę naszych zimnokrwistych koni.
Koń Ardeński
Nazwa tej rasy konia zimnokrwistego pochodzi od nazwy gór leżących między Francją a Belgią, w których te konie zostały wyhodowane. Zarówno klimat, jak i tamtejsza roślinność sprzyjały hodowli ciężkich przedstawicieli koni zimnokrwistych. Rasa ta zdobyła sławę z powodu swej dużej chęci do pracy, niewielkich wymagań pokarmowych oraz wytrzymałości i zdolności znoszenia ciężkich warunków klimatycznych. Konie tej rasy do dnia dzisiejszego są używane jako zwierzęta pociągowe we Francji, Szwecji i Belgii. Koń ardeński ma charakterystyczną, drobną głowę z prostym profilem i prostymi uszami. Na nogach ma niewielkie szczotki. Osiąga wysokość od 160 do 175 cm. Najczęściej występuje w tej rasie maść gniada, dereszowata, kasztanowata lub kara. Koń Ardeński to stara rasa, znana już w czasach Antycznego Rzymu. Są także używane są do uszlachetniania i umasywniania innych ras koni. Zalicza się ją do najbardziej cenionych ras koni zimnokrwistych. Ich szlachetny wygląd, ogromna siła oraz niezwykle spokojny charakter sprawiają, że ta rasa koni cieszy się niezmiennym uznaniem. Rasa zimnokrwistych koni ardeńskich charakteryzuje się niezwykle silną budową kości. Budowa koni ardeńskich jest zwarta i masywna, dzięki czemu koń ardeński dobrze znosi ciężką pracę fizyczną.
Koń zimnokrwisty – Sztumski
Są najcięższym regionalnym typem koni zimnokrwistych hodowanym w Polsce. Ta rasa koni ukształtowała się na przełomie XIX i XX wieku na terenach Powiśla i Warmii. Jest to najmasywniejszy polski koń zimnokrwisty o dużej masie, umożliwiającej wydajną pracę w stępie z dużymi obciążeniami. Jest niezwykle przydatny w małych gospodarstwach, leśnictwie i agroturystyce a także do zrywki drewna i powożenia. Odmiennie niż koń sokólski, ma dużą i ciężką głowę o prostym lub garbonosym profilu. Ma zrównoważony temperament i łagodny charakter. Pożądana wysokość w kłębie konia tej rasy to 157–168 cm. Maść najczęściej spotykana to gniada, kasztanowata, kara, dereszowata i inne oprócz siwej, myszatej, srokatej i tarantowatej. Konsekwentna i planowa praca hodowlana, racjonalne żywienie pielęgnacja oraz wielopokoleniowe zamiłowanie hodowców pozwoliło na wytworzenie koni sztumskich, będących kulturowym dziedzictwem tych regionów Polski. Tak jak i traken, koń sztumski zwany również sztumem, jest żywym i cennym dziedzictwem kulturowym regionu z którego pochodzi.
Koń Sokólski
Ta rasa koni zimnokrwistych powstała na Białostocczyźnie. Materiał wyjściowy stanowiły drobne, prymitywne konie, silne i wytrzymałe na zimno i głód. Od połowy XIX w. zwiększano ich gabaryty używając ogierów ras norfolk-breton, arden, belg, suffolk. W efekcie planowanych działań hodowlanych powstał koń idealny dla rolnictwa, transportu i artylerii. Od 2008 działa program ochrony zasobów genetycznych zimnokrwistych koni sokólskich. Koń w typie sokólskim ma harmonijną budowę, drobniejszą niż inne zimnokrwiste. Ma energiczny stęp, wydajny kłus, jest wytrwały w pracy. Głowa mała i kształtna, szeroko rozstawione ganasze. Tułów dłuższy niż u innych zimnokrwistych, mocny grzbiet, głęboka i szeroka klatka piersiowa, zad szeroki, spadzisty, dobrze umięśniony. Najbardziej pożądana wysokość w kłębie konia tej rasy to 155 – 165 cm. Dopuszczone wszystkie maści poza siwą, myszatą, srokatą i tarantowatą. szczotki umiarkowane. Na jego ukształtowanie miały bardzo duży wpływ warunki środowiskowe północno-wschodniej Polski, charakteryzujące się ostrym klimatem i słabszą jakością gleb w stosunku do innych regionów kraju
Polski Koń Zimnokrwisty
Jako początek kształtowania się rasy Polski Koń Zimnokrwisty należy przyjąć połowę XIX wieku. Jego głowa jest duża i ciężka, ale proporcjonalna do masy konia. Szyja powinna być odpowiednio długa, dobrze umięśniona. Kończyny Polskiego Konia Zimnokrwistego powinny być prawidłowo zbudowane, szerokie i krótkie. Polski koń zimnokrwisty jest użytkowany roboczo, zaprzęgowo, rekreacyjnie. Cechuje go dobre zdrowie, łagodny charakter i zrównoważony temperament. Budowa zwarta i mocna, ale harmonijna. Wysokość w kłębie optymalnie powinna wynosić 158-165 cm. Dopuszczone są wszystkie maści. Do dziś konie tej rasy użytkowane są w rolnictwie i leśnictwie. Polski Koń zimnokrwisty świetnie pasuje do rolnictwa ekologicznego, małych rodzinnych gospodarstw lub gospodarstw położonych w podgórskich terenach. Wykorzystanie jego potencjału ma miejsce także w leśnictwie, na terenach, na które trudno wprowadzić bardzo wydajne, ale i duże maszyny. Koni używa się także przy pielęgnacji drzewostanów w parkach lub terenach chronionych, gdzie szczególnie ważne jest zachowanie ciszy i walorów naturalnych. Polski koń zimnokrwisty z powodzeniem sprawdza się w szeroko pojętej rekreacji, wożąc turystów zaprzęgami lub nosząc na swoim wygodnym grzbiecie nowych adeptów sztuki jeździeckiej. Jest także świetnym terapeutą, tworzy zgodny zespół z wykwalifikowanym hipoterapeutą. Możliwości wykorzystania tych koni jest wiele, gdyż konie tej rasy cechują się wieloma zaletami, które pozwalają na bezpieczną pracę, co w trakcie pracy ze zwierzętami jest ogromnie ważne.
Koń Buloński
Ojczyzną tej rasy konia są rejony północnej Francji, w okolicy Calais.Ta rasa konia zimnokrwistego, cenionego za swój szlachetny wygląd. Jest to rasa szybko dojrzewająca co przyczynia się w połączeniu z elegancją sprawia, że jest on ciągle używany na farmach i do ciągnięcia wozów. Ten koń ma krótką, szeroką głowę o prostym profilu, szerokim, płaskim czole, dużych oczach, małych uszach i małym pysku. Szyja jest krótka z długą gęstą grzywą. Grzbiet jest prosty i szeroki, klatkę piersiową głęboką i szeroką, boki krótkie, a zad zaokrąglony. Szczotki w tej rasie nie występują, co jest nietypowe jak dla konia zimnokrwistego. Sierść konia tej rasy jest miękka i jedwabista. Powstała w starożytnym Rzymie w wyniku krzyżowania miejscowych klaczy z rzymskimi końmi stacjonującemu w okolicach miasta Calais. W późniejszym czasie rasę uszlachetniono domieszkami koni czystej krwi arabskiej, oraz andaluzami. W XVII wieku rasa otrzymała nazwę od francuskiego miasta Boulogne. Uznano wówczas – i nadal się uznaje – dwie odmiany – większą dunkirk i mniejszą mareyeur. Wysokość osiągana przez konia tej rasy mieści się w przedziale od 165 do 175 cm. Występuje we wszystkich odcieniach maści siwej; czasem gniadej, dereszowatej, karej lub kasztanowatej. Rasa ta jest uznawana za jedną z najpiękniejszych ras koni zimnokrwistych.
