Kocie oczy potrafią powiedzieć bardzo wiele zarówno o jego stanie emocjonalnym, jak i potencjalnych problemach zdrowotnych – warto umieć odczytywać sygnały, jakie kot wysyła za pomocą swojego spojrzenia.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Kocie oczy – jak koty widzą świat?
Kocie oczy zbudowane są nieco inaczej niż oczy ludzkie, dlatego ich sposób postrzegania świata również będzie odmienny. Tym co często przychodzi na myśl w pierwszej kolejności przy zastanawianiu się nad specyfiką oczu kota jest ich wyjątkowa umiejętność widzenia w ciemności, zapewniana przez większą niż u ludzi liczbę pręcików w oku.
Dodatkową pomocą jest odblaskowa błona, która znajduje się na powierzchni kocich oczu – odbija ona światło, ułatwiając rozpoznawanie kształtów w ciemności i to właśnie ona odpowiada za charakterystyczny efekt “świecących oczu”, które zaobserwować można czasem u kotów.
Koty mają szersze od ludzkiego pole widzenia – jest to w ich wypadku około 200 stopniu w porównaniu do 180 stopni u ludzi. Możliwe jest też, że koty inaczej rozróżniają szczegóły w zależności od odległości od obiektu – na ich możliwą krótkowzroczność wskazuje potencjalnie fakt, że ich siatkówka nie przekształca się tak jak ludzka.
Ostatnią kwestią są kolory – koty dysponują mniejszą liczbą tzw. fotoreceptorów (czopków zlokalizowanych w siatkówce oka), w związku z czym ich możliwość postrzegania kolorów jest ograniczona w stosunku do tej, którą dysponują ludzie. Kiedyś uważano, że koty patrzą na świat jak na niemy film, dostrzegając tylko odcienie czerni i bieli. Dzisiejszy stan wiedzy wskazuje na to, że jest to nieco większa paleta barw, a koty dobrze rozpoznają odcienie niebieskie i żółte.
Kocie oczy – komunikacja z drugim kotem
Jednym z najbardziej charakterystycznych sposobów, w jaki kocie oczy umożliwiają przedstawicielom tego gatunku komunikację ze sobą nawzajem są kocie “pojedynki spojrzeń”. Każda osoba, która uczestniczyła kiedyś w procesie zapoznawania ze sobą dwóch kotów z dużym prawdopodobieństwem się z tym zetknęła – koty siadają w takiej sytuacji naprzeciwko siebie (chociaż niekoniecznie w bliskiej odległości) i rozpoczynają wymianę spojrzeń. W niektórych przypadkach taki “pojedynek” potrafi trwać nawet kilkanaście godzin!
Jest to w przypadku kotów celowa technika, która ma na celu ograniczenie do minimum sytuacji, w których dochodzi do bezpośredniego, fizycznego starcia między dwoma osobnikami. “Pojedynek spojrzeń” pozwala na znalezienie alternatywnej formy ustalenia dominacji i pozwala uniknąć związanych z bójkami obrażeń i negatywnych konsekwencji zdrowotnych.
Kocie oczy – komunikacja z człowiekiem
Kocie oczy są dla tych czworonogów doskonałym sposobem okazywania nie tylko uczuć wrogich, ale także tych pozytywnych. Jednym z najpiękniejszych sposobów okazywania uczuć przez kota (chociaż nie zawsze prawidłowo rozpoznawanym przez opiekunów) jest tzw. “koci pocałunek”. Polega on na bardzo powolnym przymykaniu przez kota powiek przy jednoczesnym intensywnym wpatrywaniu się w człowieka.
Jest to ze strony pupila wyraz ogromnej miłości i zaufania – najlepiej jeśli opiekun, który zauważy taki sygnał wysyłany przez kota, odwzajemni się mu tym samym i spróbuje powoli zamknąć oczy, nie spuszczając wzroku z kota. Jest to wspaniały sposób na wzmocnienie więzi z czworonogiem i okazanie mu zrozumienia.
Kocie oczy – źrenice
Źrenice są bardzo istotnym elementem kocich oczu – nie tylko nadają kotu charakterystyczny wygląd i pełnią istotną funkcję zarówno jeśli chodzi o regulowanie ilości dochodzącego do oka światła, ale przede wszystkim mogą być doskonałą podpowiedzią dotyczącą stanu emocjonalnego, w jakim kot aktualnie się znajduje.
Zazwyczaj zmieniający się kształt źrenicy kocich oczu będzie miał związek z natężeniem światła w miejscu, w którym kot się znajduje. Jako że koty są zwierzętami aktywnymi zarówno w nocy, jak i w dzień ich narząd wzroku jest do tego całkowicie przystosowany. W momencie, kiedy światło jest intensywne i jest go dużo, źrenica w kocim oku zwęża się – im światła jest więcej, tym bardziej ograniczona zostaje w ten sposób jego ilość, która przedostaje się do oka, co pozwala na lepszą ochronę kocich oczu.
Źrenice mogą się jednak u kota zwężać także wtedy, kiedy przymierza się on do jakiegoś ataku. Zazwyczaj towarzyszyły będą temu także dodatkowe sygnały, takie jak poruszanie ogonem z jednej strony na drugą, położenie nisko uszu wzdłuż głowy, ułożenie pleców w kształt łuku czy pokazanie zębów. To właśnie tego rodzaju mowa ciała pozwala rozpoznać, że tym razem zwężone źrenice nie są tylko i wyłącznie rezultatem przebywania w jasnym otoczeniu.
Tego rodzaju zachowanie można łatwo zaobserwować nie tylko u kotów, które przejawiają problemy behawioralne i skłonność do zachowań agresywnych – podobnie wyglądał będzie kot, który zamierza zaatakować tylko w ramach zabawy, np. podczas polowania na przyczepione do końca wędki piórko lub piłeczkę. Tuż przed wykonaniem ruchu kocie oczy otworzą się szerzej, a źrenice na powrót rozszerzą.
Innym sygnałem, który można odczytać z kocich źrenic jest poczucie bycia atakowanym lub osaczonym – towarzyszyły mu będą wtedy z kolei rozszerzone źrenice i podobnie jak w przypadku sytuacji, w której to kot jest “agresorem” przyjęcie przez czworonoga tego rodzaju obronnej postawy będzie można rozpoznać dzięki szeregowi towarzyszących rozszerzonym źrenicom sygnałów niewerbalnych.
Kot który czuje, że jest na czyimś celowniku, przede wszystkim unosi do góry sierść (ma to spowodować, że będzie się wydawał większy i groźniejszy), w tym także na ogonie (on też zostaje w tej sytuacji podniesiony do góry). Oprócz tego może wysyłać sygnały ostrzegawcze w postaci dźwięków i wokalizacji, takich jak prychanie, syczenie czy warczenie i podobnie jak w sytuacji, kiedy to on jest stroną atakującą – położyć płasko uszy i skierować za siebie wibrysy.
Z drugiej strony rozszerzone źrenice u kota mogą też być bardzo pozytywnym sygnałem – jeśli nie towarzyszą im żadne z dodatkowych reakcji opisanych wcześniej, a kot wydaje się nie być przestraszony, rozszerzone źrenicą stanowią podpowiedź, że kot się czymś mocno zainteresował lub podekscytował. Często w takiej sytuacji poza rozszerzonymi źrenicami kocie oczy będą też szeroko otwarte.
Kocie oczy – trzecia powieka
Trzecia powieka (inaczej nazywana “migotką”) to umiejscowiona przy wewnętrznym kąciku rogówki biała, nieprzezroczysta błona, której zadaniem jest powstrzymywanie zanieczyszczeń przed przedostaniem się do oka oraz nawilżanie jego powierzchni. Błona migawkowa nie jest widoczna u kota na stałe – zazwyczaj pozostaje ukryta w kąciku oka i najczęściej wysuwa się podczas snu. Bywa jednak, że pozostaje wysunięta w innych sytuacjach, np. kiedy kot jest zestresowany lub kiedy rozwija się u niego jakaś choroba.
Kocie oczy – objawy choroby
Pierwszym objawem potencjalnie rozwijającej się u kota choroby lub infekcji oka jest pozostawanie na powierzchni oka błony migawkowej – może to świadczyć, że koci organizm próbuje sobie radzić z atakującą oko infekcją lub że zostało ono uszkodzone mechanicznie. Dodatkowym objawem może być zaczerwienienie występujące na trzeciej powiece.
Innym objawem choroby oczu u kota mogą być różnice w wielkości źrenic – jeśli jedna źrenica jest rozszerzona, a druga zwężona, może to wskazywać na potencjalnie zapalenie błony naczyniowej oka, jaskrę lub zarobaczenie, ale także problemy o podłożu neurologicznym, wirusowym albo uraz oka. Niezbędne jest w tej sytuacji skonsultowanie się z lekarzem weterynarii, który postawi odpowiednią diagnozę i zaplanuje na jej podstawie leczenie.
