Dirofilarioza przez wiele lat nie stanowiła zagrożenia dla kotów żyjących w Polsce, obecnie jednak nie jest to już typowo tropikalna choroba – również polskie koty mogą być narażone na przedostanie się do ich organizmów pasożytów z rodzaju dirofilaria w wyniku ukąszenia przez komara, warto więc wiedzieć, jakie są objawy dirofilariozy i jak zmniejszyć ryzyko zakażenia.
Spis treści: ( kliknij aby przejść )
Dirofilarioza u kota – podstawowe informacje
Dirofilarioza u kota jeszcze do niedawna była chorobą uznawaną za tropikalną – zwracano na nią więc uwagę głównie w sytuacjach, w których koty lub psy podróżowały ze swymi opiekunami do krajów o cieplejszym niż polski klimacie. Szczególnie bacznie obserwowano ludzi i zwierzęta po powrocie np. z południowo-wschodnich i wschodnich obszarów Azji, Australii, a także z Europy Południowej – Włoch, Grecji, Portugalii, Hiszpanii czy południowej Francji. Po raz pierwszy nicień z gatunku dirofilaria immitis odkryty został w Brazylii w 1921 roku, a nosicielem choroby był kot.
Niestety z czasem, wraz z postępującymi coraz szybciej zmianami klimatu, choroby “tropikalne” takie jak dirofilarioza zaczynają pojawiać się również w dawniej wolnych od nich regionach. Od 2012 roku, po oficjalnym komunikacie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie, wiadomo już z całą pewnością, że zakażenia dirofilariozą zdarzają się obecnie także na terenie Polski.
Dirofilarioza jest chorobą, którą wywołują dwa rodzaje nicieni – dirofilaria immitis oraz dirofilaria repens i która przenoszona jest przez różne gatunki komarów. Larwalne postaci pasożytów wywołujących dirofilariozę mogą być dzięki swoim mikroskopijnym rozmiarom przenoszone przez komary na skórę przyszłego żywiciela, skąd następnie zaczynają przedostawać się do wnętrza organizmu. W zależności od dokładnego gatunku nicienia, który znajdzie się w ciele nosiciela, mogą zostać zaatakowane rejony pod skórą i pomiędzy mięśniami, płuca, a w niektórych przypadkach także serce – z tego powodu dirofilarioza jest też czasem nazywana robaczycą serca.
Dirofilariozą mogą się zarazić nie tylko koty, ale także ludzie, fretki oraz psy – u tych ostatnich robaczyca serca występuje najczęściej, jednak to właśnie u kotów ma ona z reguły najcięższy przebieg i jest najtrudniejsza do wyleczenia.
Dirofilarioza u kota – przyczyny
Dirofilarioza może być wywoływana przez dwa różne nicienie należące do rodzaju dirofilaria. Zdecydowanie częściej występującym, a co za tym idzie będącym przyczyną problemów zdrowotnych kota, jest pasożyt dirofilaria repens. Wywołuje on postać podskórną dirofilariozy, poprzez wejście pod powierzchnię skóry i zagnieżdżenie się pomiędzy mięśniami. Tam zaczyna swój wzrost i ostatecznie potrafi osiągnąć długość pomiędzy 5 i 17 cm.
Rzadziej występującym, ale za to bardzo groźnym dla zdrowia zwierząt, jest drugi gatunek pasożyta z rodzaju dirofilaria – dirofilaria immitis. Jego żywicielem pośrednim może być aż 60 gatunków komarów, które stanowiły będą następnie bezpośrednie zagrożenie dla innych zwierząt, będących potencjalnymi żywicielami ostatecznymi, w tym kotów domowych. Larwy przemieszczają się z przewodu pokarmowego komara do jego aparatu gębowego i to właśnie stamtąd przedostają się do organizmu żywiciela ostatecznego poprzez mikroskopijną ranę tworzącą się w czasie picia przez komara krwi. Po przedostaniu się pod skórę wędrują dalej do mięśni, ale w przeciwieństwie do dirofilaria repens nie poprzestają na tym – atakują tętnicę płucną i naczynia płucne, a w ekstremalnych przypadkach także prawą komorę serca. Docelowo potrafią osiągnąć długość 30 cm.
W wyniku rozwoju płucno – sercowej odmiany dirofilariozy naczynia krwionośne rozszerzają się, błona wewnętrzna tętnicy płucnej uwypukla się w wyniku rozrostu miocytów, a śródbłonek naczyniowy ulega uszkodzeniu. W wyniku obecności pasożyta w płucach może rozwinąć się stan zapalny, a w tętnicach płucnych – nadciśnienie. W niektórych przypadkach choroba wpływa też na inne narządy, np. na pracę nerek.
Dirofilarioza u kota – objawy
Dirofilarioza u kota ma różne objawy w zależności od dokładnego gatunku pasożyta, który jest pierwotną przyczyną choroby, a co za tym idzie postaci dirofilariozy, z którą ma się do czynienia. Przy częściej występującej postaci podskórnej, wywoływanej przez niecienia dirofilaria repens, do objawów zaliczały się będą przede wszystkim widoczne zmiany skórne. W wyniku obecności pasożyta pod skórą będą się na niej tworzyły okrągłe guzy podskórne, które z czasem przekształcić się mogą w ropnie.
Dodatkowym objawem, który może zwrócić uwagę opiekuna, jest nagłe intensywne drapanie się kota – świąd może wynikać z rozwijającego się w następstwie obecności pasożyta zapalenia skóry u kota. Dotyczy to zwłaszcza takich miejsc jak szyja, klatka piersiowa, kończyny, brzuch oraz okolice lędźwiowo – krzyżowe. Niestety może też się zdarzyć, że zwierzę przechodziło będzie dirofilariozę podskórną całkowicie bezobjawowo.
Druga postać dirofilariozy, czyli sercowo – płucna, wywołuje objawy, które skojarzyć można z problemami związanymi z płucami czy z krążeniem – zaliczają się do nich kaszel (w tym także kaszel z krwią), duszności, omdlenia, a także drgawki i wodobrzusze. Robaczyca u kota może także powodować utratę wagi, gorączkę, wymioty, biegunkę i nadmierne ślinienie. Kot chorujący na dirofilariozę sercowo – płucną może szybciej niż zazwyczaj się męczyć oraz zachowywać się nerwowy sposób.
Dirofilarioza u kota – diagnoza
Przy podejrzeniu dirofilariozy u kota konieczna jest jak najszybsza wizyta w lecznicy weterynaryjnej – w celu prawidłowego zdiagnozowania tej choroby konieczne będzie wykonanie szeregu specjalistycznych badań.
Podstawą przy diagnozowaniu dirofilariozy jest morfologia, jednak sama w sobie nie będzie ona rozstrzygająca, dlatego poza badaniem krwi lekarz weterynarii zleci wykonanie dodatkowo badania radiologicznego klatki piersiowej, a niekiedy także echokardiografii.
Bardzo skuteczne w rozstrzygnięciu czy w danym przypadku rzeczywiście ma się do czynienia z dirofilariozą u kota będzie ponadto wykonanie testów immunologicznych, które pozwalają na wykrycie przeciwciał lub antygenów pasożyta.
Dirofilarioza u kota – leczenie
Leczenie dirofilariozy w przypadku obydwu postaci tej choroby będzie w dużej mierze oparte na odpowiednich środkach farmakologicznych, dzięki którym będzie można mieć pewność, że z organizmu zwierzęcia usunięte zostały nie tylko wszystkie dorosłe postaci pasożyta, ale także wyeliminowane zostały w późniejszej kolejności mikrofilarie, czyli larwy.
W sytuacji występowania u kota dirofilariozy podskórnej, istnieje szansa na fizyczne zlokalizowanie miejsca, w którym znajduje się pasożyt, a następnie usunięcie go metodą chirurgiczną. Tego rodzaju operacja może się też okazać konieczna przy postaci sercowo – płucnej, jeśli szkody spowodowane przez obecność pasożyta są bardzo duże.
Dirofilarioza u kota – profilaktyka
Dirofilarioza jest poważną i groźną dla kota chorobą, jednak istnieją sposoby pozwalające zmniejszyć ryzyko zakażenia – podstawą jest zadbanie o to, aby jak najlepiej uchronić kota przed komarami. W pewien sposób zwierzęta te są w lepszej sytuacji niż np. psy czy ludzie, ponieważ liczne gatunki komarów i tak nie lubią ich krwi i będą je omijać szerokim łukiem. Dodatkową ochronę przed komarami mogą zapewnić kotom m.in. rozmaite dostępne na rynku środki przeciwpasożytnicze czy zamontowanie w oknach moskitiery.
