Grzywacz afrykański jest jedynym znanym ssakiem, który pozyskuje toksyny z roślin w celu obrony własnej. Nowe badanie potwierdziło, że szczur wielkości królika wylizuje truciznę z kory Acokanthera schimperi (należy do rodziny Apocynaceae, jest małym drzewem pochodzącym ze wschodniej i środkowej Afryki, a także z Jemenu). Roślina znana jest jako drzewo, z którego pozyskuje się truciznę do strzał. Naukowcy odkryli, że jadowite szczury żyją samotnie, ale potajemnie prowadzą życie społeczne, a nawet ukrywają przed resztą świata swoje małe rodziny.
Odkrycie zostało opublikowane w Journal of Mammology, University of Utah, Smithsonian Conservation Biology Institute i National Museums of Kenya.
Lophiomys imhausi nie jest najbardziej przerażającym stworzeniem na kontynencie. Ma przeciętny wygląd szczura skrzyżowanego ze skunksem. Jest niebezpieczny z innego powodu — jego futro jest wypełnione trucizną tak śmiercionośną, że może oszołomić słonia, a zaledwie kilka miligramów może zabić człowieka.
„Uważa się, że jest to «czarna skrzynka» gryzonia” – powiedziała Sara Weinstein, naczelna autorka i stypendystka doktorancka Smithsonian-Mpala oraz badaczka doktorancka na Uniwersytecie w Utah. „Początkowo chcieliśmy potwierdzić, że zachowanie toksyn w futrze zwierzaka było prawdziwe, a po drodze odkryliśmy coś zupełnie nieznanego w jego zachowaniach społecznych”.
Mieszkańcy Afryki Wschodniej od dawna podejrzewali, że szczur jest trujący. Acokanthera, źródło tradycyjnych trucizn do strzał, zawiera kardenolidy, związki podobne do tych występujących u motyli monarchów, ropuch trzcinowych i niektórych leków na serce człowieka. Kardenolidy, szczególnie te zawarte w Acokanthera, są wysoce toksyczne dla większości zwierząt.
W ramach nowych badań naukowcy schwytali 25 afrykańskich szczurów grzebieniastych, co stanowi największą próbę gatunku, jaki kiedykolwiek został złapany. Za pomocą kamer aktywowanych ruchem udokumentowali blisko 1000 godzin zachowania szczurów. Po raz pierwszy zarejestrowali wiele szczurów pozyskujących toksyny Acokanthera i odkryli wiele cech zachowań gryzoni.
„Wszyscy myśleli, że to samotne zwierzę. Badałem tego szczura od ponad dziesięciu lat, więc można było się spodziewać, że będzie trochę mniej tych niespodzianek” – powiedział Bernard Agwanda, kustosz Muzeum Ssaków w Kenii.
