Wiedzieliście, że tygrys jest oficjalnie największym i najsilniejszym kotem? Tak, dobrze słyszycie! Mimo tego, że utarło się przekonanie, że to lew jest królem dżungli, to właśnie tygrys jest największy i najsilniejszy. Niestety ten piękny, duży kot jest obecnie na granicy wyginięcia. Co sprawiło, że sytuacja jest tak krytyczna i co można zrobić, żeby mu pomóc? Co warto wiedzieć o tygrysie?
Tygrys – charakterystyka
Tygrys jest zaliczany do wielkich kotów, czyli Panthera. Jest on największym przedstawicielem rodziny kotowatych. Dzięki swojej charakterystycznej, pięknie pręgowanej sierści i unikatowym wzorze na pysku, tygrysa zna chyba każdy. W wielu krajach i kulturach jest uważany za zwierzę mistyczne, które jest obdarzone niezwykłymi mocami. Na jego nieszczęście, ponieważ chciwość i ciekawość ludzi sprawiła, że na tygrysy od wieków (do dzisiaj) urządza się nielegalne polowania, by pozyskać część ich legendarnej „mocy”. Nietrudno się domyślić, że mityczne moce to kompletna bzdura, ale w wyniku wiary w te mity, ginie wiele tygrysów każdego dnia. Kiedyś istniało aż dziewięć podgatunków tygrysa. Dzisiaj, przez barbarzyńską działalność człowieka, pozostało jedynie pięć, które są ekstremalnie zagrożone wyginięciem.
Tygrys – podgatunki
1. Tygrys bengalski – populacja tygrysa bengalskiego na początku XX wieku (w 1900 roku) na liczyła 40-50 tysięcy osobników. W roku 1972 ich liczba wynosiła już tylko 1850. Obecnie ich liczebność szacuje się na około 2000 kotów. Niestety tendencja jest spadkowa. Mimo ścisłej ochrony, kłusownikom nadal udaje się polować na te zwierzęta. Wiele z tygrysów jest również nielegalnie przewożona do cyrków lub na wschód, do Azji, gdzie z kości tygrysa tworzy się „magiczne” eliksiry na potencję, a z ich skór ozdoby. Ostatnio głośna była sytuacja tygrysów przewożonych nielegalnie z Włoch do Rosji. Transport udało się przechwycić, a tygrysy trafiły pod wspaniałą opieką poznańskiego zoo, skąd kilka z nich po długiej rekonwalescencji zamieszkała w ośrodku w Hiszpanii. Nietrudno się domyślić w jakich warunkach były przewożone. Malutkie klatki, takie, że koty nie mogły rozprostować nóg, ani nawet obrócić się przez kilka dni. Brak wody, brak jedzenia, odchody wszędzie, brak światła. Nikt o nie nie zadbał, i tak jechały na śmierć. Miały ogromne szczęście, że zostały uratowane. Wiele tygrysów jednak nigdy nie doczekuje się ratunku. O te tygrysy trzeba walczyć. Jak? Szczerzyć świadomość o ich losie, zaangażować się w wolontariat, wpłacać datki na organizacje walczące o ich dobry los i odbudowanie populacji. 2. Tygrys syberyjski (amurski) – jest największym ze wszystkich żyjących kotów. Obecnie ich liczba szacowana jest na około 300-400 osobników. Są pod całkowitą ochroną, dlatego więcej tygrysów syberyjskich żyje w niewoli niż na wolności. 3. Tygrys sumatrzański – obecnie występuje tylko na Sumatrze. Jest tak krytycznie zagrożony., że jego populację szacuje się na około 500-700 osobników.
4. Tygrys indochiński – mimo tego, że nie ma dokładnych danych, populację tygrysa indochińskiego szacuje się na 400-1000 kotów. 5. Tygrys malajski – na wolności żyje 600-800 osobników. Podgatunek wyodrębniono dopiero w 2004 roku. 6. Tygrys chiński – mimo prób uratowania rasy, tygrys chiński na wolności prawdopodobnie już w ogóle nie występuje. Ostatnie 60 tygrysów znajduje się w chińskich ośrodkach hodowlanych, gdzie są pod dobrą opieką. 7. Tygrys jawajski – wymarły. Niestety tego gatunku tygrysa już nigdy nie zobaczycie. Zamieszkiwał Jawę do lat 80. XX wieku, ale jego środowisko naturalne zostało kompletnie zniszczone przez człowieka. 8. Tygrys balijski – wymarły. Był to najmniejszy podgatunek tygrysa, który zamieszkiwał wyspę Bali. Niestety ostatni osobnik został zabity już 1937 roku. 9. Tygrys kaspijski – wymarły. Tygrys kaspijski był blisko spokrewniony z tygrysem syberyjskim. Jego ulubionym miejscem bytowania były drzewiaste i zarośnięte strefy zalewowe rzek Amu-daria i Syr-daria. Obecnie siedliska te są całkowicie zniszczone przez człowieka. Ostatnie tygrysy kaspijskie widziano w latach 70. XX wieku.
Gdzie żyją tygrysy?
Tygrysy obecnie nadal żyją na terenach Azji, to znaczy pomiędzy Wietnamem i Tajlandią. Można również spotkać go na Dalekim Wschodzie i Sumatrze. Ich występowanie jest ściśle powiązane ze środowiskiem, w jaki czują się najlepiej. Tygrysom odpowiada zupełnie inne środowisko, niż na przykład lwom czy gepardom. Nasi pręgowani przyjaciele uwielbiają bowiem gęste lasy, właśnie dlatego są nazywane królami dżungli. Żyje zarówno w lasach iglastych, tropikalnych, subtropikalnych, mieszanych i w trawach u podnóży Himalajów. Można spotkać go nawet na wysokości 3000 m n.p.m.! Uwielbia zarośnięte tereny zalewowe i lasy bagiennne. Tygrysy żyją przede wszystkim w regionie Amur – Ussui, w miejscach, gdzie przez większość roku leży gruba warstwa śniegu.
Wśród kotów szczególnie wyróżnia go zamiłowanie do wody. Uwielbia przebywać w wodzie i trzeba przyznać, że jest świetnym pływakiem.
Tygrys – ekstremalnie zagrożony gatunek
Niestety wiele, można nawet powiedzieć, że większość miejsc, gdzie żyły kiedyś tygrysy, zostało zajętych przez ludzi. Dodatkowo drastyczne zmniejszenie terenów porośniętych bujną, dziką roślinnością sprawiło, że znacznie ubyło zwierząt roślinożernych, którymi żywiły się tygrysy. Obecnie tygrys żyje w 13 krajach azjatyckich, ale tempo zaludniania terenów, na których obecnie żyją, wróży bardzo źle tym pięknym, dzikim kotom. Przeludnienie i mocno kurczące się środowisko naturalne może niestety oznaczać dla nich całkowitą zagładę.
Poza wyżej wymienionymi czynnikami, trzeba niestety dodać, że nadal prężnie działają kłusownicy, którzy mimo ogromnych kar i tego, że jest to gatunek pod ścisłą ochroną, polują ona tygrysy ze względu na ich futra. Niestety handel skórami jest nadal bardzo dochodową branżą. Czasami wygląda na to, że wszystkie tygrysy będą musiały wyginąć, żeby ludzie przejrzeli na oczy. Chciwość nie zna umiaru. Poluje się też na fragmenty ich ciała, które mają służyć jako amulety i afrodyzjaki.
Ile waży tygrys, co je, jak wygląda?
Wygląd
Długość tułowia tygrysa, razem z głową wynosi od 215 – 330 cm. Jego długość ogona ma od 60 – 110 cm, a jego wysokość to od 80 – 110 cm. Waga samców to od 100 – 350 kg, a samic od 75 – 166 kg. Jego szata zależy od podgatunku, ale najczęściej jest żółta lub nieco ciemniejsza. Charakterystyczne są poprzeczne czarne lub brązowe pręgi. Jego spód biała, boki pyska, policzki i okolice nad oczami są białe. Istnieją jednak podgatunki tygrysów białych, czarnych i niebieskich. Szata tygrysa syberyjskiego jest nieco jaśniejsza, szczególnie zimową porą. Tak jak w przypadku kotów domowych, tak tez u tygrysów, ich futro zimą jest dłuższe i gęstsze. Niektóre z tygrysów zmagają się nawet z 45 – stopniowymi mrozami!
Tułów tygrysa jest bardzo mocno i silnie zbudowany. Ich łapy są mocno umięśnione i krótkie (co ciekawe, tylne są dłuższe od przednich). Dzięki temu tygrys mimo swojej dużej wagi, potrafi fantastycznie skakać – nawet na odległość 5 metrów! Ogon jest średniej długości i jest rodzajem steru, dzięki któremu zwierzę potrafi utrzymać idealną równowagę podczas skoku, polowania, czy balansowania na gałęzi. Warto porównać to, jak skacze tygrys ze skokiem kota domowego. Będziecie zaskoczeni, że kot domowy jest pod wieloma względami miniaturową wersją tygrysa!
Tygrys ludojad – czy istniał naprawdę?
Przez całe wieki krążyły legendy o straszliwym ryku tygrysów, które miały wychodzić na polowania na ludzi. Człowiek od wieków bał się wszystkiego, czego nie znał. Tygrysy są zwierzętami, które unikały ludzi (i jak się okazuje, miały absolutną rację, szkoda, że nie udało im się unikać ludzi jeszcze bardziej). Tygrysy atakują ludzi tylko wtedy, kiedy brakuje im dostępu do żywności, a także w obronie swojego potomstwa. Obecnie tygrysy wchodzą w konflikt z człowiekiem przez stałe ograniczanie ich miejsca do życia, ale też przez zmniejszanie się ilości ofiar, na które mogą polować. Incydenty napadów na człowieka zdarzają się na terenie Indii. Warto jednak spojrzeć na problem z perspektywy i uświadomić sobie, że to ludzie zajmują tereny tygrysów, nie odwrotnie. Jesteśmy tylko malutką częścią natury i powinniśmy uszanować istnienie innych stworzeń. Tymczasem niestety człowiek ma skłonność do zawłaszczania sobie terenów, które powinny być pozostawione dzikim zwierzętom, które zresztą żyją na tych terenach od setek lat.
Pamiętajcie, że tygrys jest tak zwanym gatunkiem parasolowym, co oznacza, że pomagając ratować jego, pomagacie tez ratować wiele innych gatunków, które żyją na jego terenie!
Tryb życia dzikich kotów
Tygrysy żyją w dość małych populacjach i nie tworzą dużych stad. Tygrysia rodzina składa się najczęściej z matki i młodych. Samce z kolei są zdecydowanymi samotnikami, nie tworzą pary z partnerką. Kiedy kurczy się ich terytorium, można zauważyć, że tygrysy potrafią współistnieć, ale tylko wtedy, kiedy mają wystarczająco dużo pożywienia.
Jeśli chodzi o nawyki dotyczące polowania, te dzikie koty są dość mocno podobne do naszych domowych mruczków, mianowicie, polują pomiędzy zmierzchem a świtem. To pory ich największej aktywności. Dzień spędzają na odpoczynku i wylegiwaniu się. Pożywienie zdobywają w pojedynkę, nie polują w stadach. Jak wygląda polowanie? Jego głównym elementem jest zaczajenie się. Po zaczajeniu się, tygrys gonni swoją ofiarę, a następnie rzuca się na nią i zabija od razu, ugryzieniem w szyję. Jego skuteczność jest oceniana na około 1/10, to znaczy, że sukcesem kończy się zazwyczaj jedna na dziesięć prób. Tygrysy przemierzają duże odległości, w ciągu jednego dnia to średnio 10 km. Tereny poszczególnych osobników potrafią być naprawdę ogromne. Te duże koty doskonale czują, w którym miejscu zaczyna się teren innego osobnika. Im więcej pożywienia, tym mniejsze mogą być tereny przypadające na jednego osobnika.
Co jedzą tygrysy?
Pożywieniem są przede wszystkim dziki, antylopy, jelenie, bawoły, nosorożce, słonie, a nawet niedźwiedzie. Jeśli w okolicy nie ma ciekawszych zdobyczy, tygrys zadowoli się również mniejszymi ofiarami, takimi jak ryby, żaby, żółwie, gryzonie, ptaki, a nawet owoce. Jednorazowo tygrys potrafi zjeść nawet 20 kg mięsa. Dlatego jeśli upoluje większe zwierzę, pożywienia może wystarczyć mu nawet na 3 – 6 dni!
Jak długo żyją tygrysy?
Tygrysy żyją na wolności od 15 – 18 lat, w niewoli do 25 lat.
Rozmnażanie
Ciąża trwa od 102 – 112 dni. Miot to najczęściej dwoje lub troje małych tygrysków. Czasami zdarza się czwórka maluchów, gdzie każdy z nich waży od 780 – 1600 g). Młode są karmione mlekiem matki przed okres 3 – 6 miesięcy, ale już w drugim miesiącu życia matka wprowadza pokarm stały. Kociaki są całkowicie samodzielne mając 18 – 28 miesięcy, ale zdarza się, że zostają z matką dłużej, aż do osiągnięcia 3 roku życia.
Niestety śmiertelność młodych jest dość duża, na każdy miot tylko jedno tygrysiątko osiąga dojrzałość. To pokazuje, jak trudno odbudować populację, która była (i nadal jest!) przez wiele wieków z uporem maniaka niszczona przez człowieka. Samice dojrzewają płciowo w wieku od 3 – 4, samce jeszcze później, w wieku około 4 – 5 lat.
Ciekawostki o tygrysach
- Największy tygrys świata żył w niewoli i ważył aż 423 kg, i miał 3,9 metra długości. `
- Tygrysy potrafią przenosić tak ciężką zdobycz, że do jej uniesienia potrzeba by było 12 mężczyzn.
- Tygrysy pozdrawiają i witają się między sobą za pomocą charakterystycznego „pufania”.
- Tygrysy jedzą, leżąc, tak jak inne dzikie koty.
- Tygrys bengalski jest jednym z najgroźniejszych drapieżników na świecie. Ma niezwykłą zdolność łowienia zwierząt, które są nawet dwukrotnie większe od siebie.
- Dla tygrysa bardzo ważne są jego kły. Kiedy je straci, przez uszkodzenie, czy jeśli wypadnę z powodu wieku, nie może złowić ani zjeść ofiary, przez co umiera śmiercią głodową.
- Ryk tygrysa jest tak głośny, że jest słyszalny w odległości dwóch kilometrów.
- Samce są w stanie zabić obce młode. Co ciekawe, wobec potomstwa znanych im samic są bardziej tolerancyjne, prawdopodobnie dlatego, że może to być ich własne potomstwo.
- Widziano kiedyś czarnego tygrys syberyjskiego, ale niestety nigdy nie udało się go sfotografować.
- Tygrys jest bardzo ważną postacią w kulturze indyjskiej i tej, która należy do ludów zamieszkujących tereny wokół doliny Amuru.
Ochrona dzikich kotów
Tygrysy są objęte konwencją o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem. Mimo tego jest ich na świecie coraz mniej. Nie znamy dokładnej liczby, ale według szacunków zostało ich ledwo 3,9 – 6 tysięcy. W ogrodach zoologicznych żyje około tysiąca osobników. Tak jak wspomniałam wcześniej, z dziewięciu podgatunków zostało już tylko pięć, a ilość osobników w każdym w nich jest zastraszająco niska. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) włączyła tygrysa to gatunków wszechstronnie chronionych. Jest to jeden z ważniejszych projektów organizacji WWF.
Musimy uratować tygrysy!
XX wiek był wybitnie trudny dla tygrysiej populacji, ponieważ właśnie w tym czasie spadek liczebności osobników był największy.
Rezerwaty dla tygrysów
Obecnie wiele tygrysów żyje spokojnie i bezpiecznie w rezerwatach. Jednak ich tworzenie często wywołuje konflikty z miejscową ludnością. Bardzo ważne jest zatem szeroko zakrojonych działań edukacyjnych, informowanie mieszkańców jak ogromnie ważne dla całego ekosystemu jest ratowanie dzikich zwierząt. Edukacja jest podstawą. Warto wspomagać wszystkie fundacje zajmujące się ratowaniem tygrysów regularnymi wpłatami. Nawet kilkanaście złotych miesięcznie może zrobić ogromną różnicę. W Polsce tygrysami na pewno zajmuje się WWF i Greenpeace.
Tygrys jest pięknym, majestatycznym zwierzęciem, które wzbudza ludzkie zainteresowanie od wieków. Jest symbolem siły, władzy, potęgi, zwycięstwa, odwagi, majestatu. Mimo tego, niestety należy obecnie to jednych z najbardziej zagrożonych wyginięciem zwierząt. Ogromny wpływ na zmniejszanie się jego populacji ma jego zmniejszanie się jego powierzchni życiowej. Straszne jest, jak chciwość człowieka doprowadziła tego pięknego, dzikiego kota na skraj zagłady. Zróbmy wszystko, by pomóc odbudować populację tych pięknych zwierząt. Świat bez nich nie będzie taki sam.
